Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

1 Ва обов А ., Бурдонов У ., Ж у м а е в H. Чет м ам ал акатл ар молияси. -Т .: Янги
аср авлоди, 2003 . - 2 0 8 б.
2 С трахово й мир Ш веции:циф ры , с тр ахован ие в россии w ww allin s u ra n c e -ru
2 9 .05 .2 0 0 3 .стр. 9 из 11
3 Саъдуллаев Н. Сугурта - ^аётий зарурат. Узбекистан овози. 2002. 20 апрель.

---

yuzasidan kelib chiqadigan huquqiy munosabatlami, sug'urta shartnomasini 
tartibga solishga qaratilganligi sababli 1993-yil 6-mayda qabul qilingan 
“Sug'urta to'g'risida”gi qonunning shartnomaga oid bo'limi o'zining 
ahamiyatini yo'qotdi. Natijada, bu qonunni faqat sug'urta tizimi faoliyatini 
tartibga solishga qaratilgan qismigina o'z ahamiyatini saqlab qoldi. Oqibatda 
huquqiy me’yorlarni yanada takomillashtirgan holda, yangi tahrirda 
2002-yil 5-aprelda “Sug'urta faoliyati to'g'risida” gi qonun qabul qilindi.
Eksport o'sishini yanada rag'batlantirish, o'zbekistonlik eksport 
qiluvchilarni sug'urtaviy himoya qilishni ta’minlash, yurtimizda ishlab 
chiqarilgan mahsulotlarning texnologiya, tovarlar va xizmatlar xalqaro 
bozorlariga kompleks marketing orqali kirib borishini ta’minlash 
maqsadida, 1997-yil 18-fevralda “O'zbekinvest” ekspert-import milliy 
sug'urta kompaniyasini tashkil etish to'g'risida O'zbekiston Respublikasi 
Prezidentining farmoni chiqdi.
Ushbu farmonga muvofiq quyidagiiar "O'zbekinvest" eksport-import 
milliy sug'urta kompaniyasi faoliyatining asosiy yo'nalishlari etib 
belgilangan:
- sarmoya, texnologiyalar, tovarlar va xizmatlarni milliy eksport 
qiluvchilarni xalqaro bozorlarda siyosiy, tijorat va tadbirkorlik 
tavakkalchiliklaridan sug'urtaviy himoya qilishni ta’minlash;
- O'zbekiston Respublikasining rezidentlari bo'lgan tijorat banklari 
tomonidan texnologiyalar, tovarlar va xizmatlar eksportini mablag' bilan 
ta’minlash uchun ajratiladigan eksport kreditlarini qoplashga sug'urta 
kafolatlari berish;
- kompleks marketing tahlilini va yurtimizda ishlab chiqarilgan 
mahsulotlarning texnologiyalar, tovarlar va xizmatlar xalqaro bozorlariga 
samarali kirib borishi strategiyasi ishlab chiqilishini tashkil etish;
- O'zbekiston Respublikasi iqtisodiyotining ustuvor tarmoqlariga 
jalb qilinayotgan chet el investitsiyalarini kompleks sug'urtaviy himoya 
qilish.
Qishloq xo'jaligi ishlab chiqaruvchilari, korxonalar va qishloq joylarida 
yashovchi aholi mulkiy manfaatlarining himoya qilish maqsadida
“O'zagrosug'urta” davlat-aksiyadorlik sug'urta kompaniyasini tuzish 
borasida O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 1997-yil 6-martda 
qaror qabul qildi.
Banklarning kreditlari qaytarilmaganligi uchun qishloq xo'jaligi 
korxonalarining javobgarligi, shuningdek, qishloq xo'jaligi mahsulotlari 
yetishtirish uchun avans tariqasida beriladigan mablag'larning qaytarilishi 
sug'urtasi va boshqa holatlar sug'urta qilinadi.

---

Bu qonun, sug'urta tizimi faoliyatini tartibga solishga qaratilganligi 
bilan, oldingi qonundan tubdan farq qilib, sug'urta idoralarini 
ixtisoslashgan tartibda, ya’ni, hayot sug'urtasi va umumiy sug'urta 
sohalarini sug'urtalash bilan shug'ullanishini belgilab berdi. Mazkur qonun 
ijrosini ta’minlash maqsadida, Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27- 
noyabrdagi 413-sonli qarori bilan, ixisoslashgan holda faoliyat yurituvchi 
sug'urtalovchilarning minimal ustav fondi:
- hayot sug'urtasi sohasi - 250 rning AQSH dollari so'm miqdorida;
- umumiy sug'urta sohasi - 150 ming AQSH dollari so'm miqdorida;
- qayta sug'urta faoliyati sohasi (agar faoliyat predmeti boiib faqat 
qayta sug'urta bo'lganda) - 2 mln. AQSH dollari so'm miqdori belgilandi.
O'zbekiston Respublikasida sug'urta bozorini yanada rivojlantirish 
maqsadida, “Sug'urta bozorini yanada erkinlashtirish va rivojlantirish 
chora-tadbirlari to'g'risida” 1 O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 
farmoni ham qabul qilindi.
Resublikamizda «O'zdavsug'urtanazorat» inspeksiyasini tashkil etish 
maqsadida 1998-yilda O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 
“Sug'urta faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish chora tadbirlari 
to'g'risida” gi qaroriga muvofiq, O'zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi 
huzurida sug'urta nazcrati bo'yicha davlat inspeksiyasi tuzilib, O'zbekiston 
Respublikasi hududida sug'urta tashkilotlari faoliyatini tartibga solish va 
nazorat qilish asosiy vazifa qilib belgilandi.
Sug'urta agentlari orqali sug'urta shartnomalarini tuzish va amalga 
oshirilishi bilan bog'liq boigan vositachilik faoliyatini sug'urtalovchi bilan 
tuzilgan topshiriq shartnomasi (agentlik kelishuvi) asosida amalga oshirishni 
qonun bilan tartibga solish maqsadida O'zbekiston Respublikasi Moliya 
Vazirligi tomonidan 2003-yil 28-yanvarda “Sug'urta agentligi to'g'risida 
Nizom” qabul qilindi. Biroq mazkur Nizom sug'urta brokerlariga nisbatan 
qo'llanilmaydi.
Sug'urtalovchilar va sug'urta brokerlarining faoliyatini tartibga solish 
maqsadida, hamda ularga litsenziya berish tartibini muvofiqlashtirish 
borasida Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-noyabrdagi 413-son qaroriga 
ilova qilib “Sug'urtalovchilar va sug'urta brokerlarining sug'urta faoliyatini 
litsenziyalash to'g'risida Nizom” qabul qilindi.
Sug'urtalovchi va sug'urta brokerining sug'urta faoliyatini amalga 
oshirish uchun litsenziyaning amal qilish muddati cheklanmaydi.