Toshkent davlat transport universiteti "nasos bilan ta'minlangan quvurlar tizimining gidravlik hisobi"

3. Nasos bilan quvurlar tizimini bog'lash
3.1. Nasosni quvurdan yo'l qo'yiladigan so'rib olish balandligi

I idishdan so'rib olinayotgan suyuqlik sathidan nasos o'qigacha bo'lgan masofa so'rish balandligi H_sb - deyiladi.

So'rish quvurida I idishdagi suyuqlik sathiga ta'sir etayotgan bosim bilan nasosga kirish joyidagi suyuqlik bosim orasidagi farqiga suyuqlik harakat qiladi. I idishdagi suyuqlik sathiga ta'sir etayotgan bosim odatda, barometrik bosimga teng ( ), nasos orqali so'rib olayotgan patrubkasida esa (P_so) atmosfera bosimidan kichik bo'ladi. Agar nasos ichidagi bosim to'yingan bug'lar (P_tb) bosimigacha kamaysa, unda kavitatsiya hodisasi ro'y beradi.
Kavitatsiya - suyuqlikni quvurda to'lib oqishining buzilishi, ya'ni oraliqlarda pufakchalar, bo'shliqlar bo'lib, ular suyuqlikni bug' va gazlar bilan to'ldirgan bo'ladi. Bu holat nasosga (zarar) yetkazishi mumkin.
Kavitatsiya hodisasini yo'qotish uchun oqimning to'la solishtirma energiyasi nasosning ish g'ildirak o'qiga olingan qiymati etarli darajada bo'lishi kerak va gidravlik qarshiliklarni yengish, oqimga tezlik va tezlanishlar berish uchun sarflanadi. Bunda nasosga kirish joyidagi mahalliy bosim kavitatsiyaga olib keladigan bosimdan yuqori bo'lishi kerak.
Oqimning solishtirma energiyasi va nasos orqali haydalayotgan suyuqlik to'yingan bug' bosimining farqi kavitatsiya zahirasi deyiladi va u quyidagi ko'rinishdan aniqlanadi:

bunda - suyuqlikning nasosga kirayotgan paytdagi absolyut (mutloq) bosimi;
- nasos turi va konstruktsiyasiga bog'liq qiymat.
Har bir nasos uchun tajriba orqali minimal kavitatsiya zahirasi bilan aniqlanadi.
Nasosning texnik tavsifida kavitatsiya zahirasi ko'rsatiladi va u nasosning ishonch bilan ishlatishini ta'minlaydi.
Yo'l qo'yiladigan kavitatsiya zahirasi
(17)
bunda k - koeffitsient zahirasi bo'lib, u nasos turi, konstruktsiyasi va ishlatish joyiga bog'liq, 1,1-1,5 oralig'ida qabul qilinadi.
Yo'l qo'yiladigan vakuummetrik so'rish balandligi
(18)
Agar (18) ko'rinishda atmosfera va to'yingan bug' bosimlar (harorati t=10°S bo'lganda) suv balandligi bilan ifodalansa, yo'l qo'yiladigan kavitatsiya zahirasi va so'rish quvurdagi yo'qolgan dami suyuqlik sarfi , uchun nasos D 320—50 va so'rish AB quvurning tavsiflaridan topilsa, unda yo'l qo'yiladigan so'rish vakuum balandligi quyidagiga teng bo'ladi.