Toshkent davlat texnika universiteti elektronika va avtomatika fakulteti elektron apparatlarni ishlab chiqarish yo

PARALLEL SUMMATOR

Parallel summator ketma ket summatordan farqli olaroq
Ketma-ket summatorning kamchilik tomoni shundaki, qo'shimcha operatsiyaning bajarilishi ko'plab soatlarga cho'ziladi, bu esa sonlari qanchalik katta bo'lsa summalash vahqti ham shunchalik uzoq davom etadi degani. Parallel summatorlarda esa operatsiyani bajasrishga juda kam vaqt sarflanadi. Ushbu qurilmada qo'shimcha operatsiya parallel kodga kiruvchi va raqamlarining barcha toifalarida bir vaqtning o'zida amalga oshiriladi.

4.2.1-rasm. Parallel summatorning multisimdagi sxemasi

3. 
   ASOSIY QISIM
   

PARALLEL 4 RAZRIYADLI SUMMATORNING LOIHALASH

Summatorning kirish yo‘llariga qo‘shiluvchilarning mos xonalari (xn va yn), oldingi (kichik) xonadan ko‘chirish qiymati signali (Pin yoki Cin) beriladi. Har qaysi bir xonali summator chiqish yo‘llarida xona yig‘indisi raqami kodining signali hamda keyingi (katta) xonaga ko‘chirish qiymatining signali shakllanadi. Sxemadan ko‘rinib turibdiki, biror xonada paydo bo‘lgan ko‘chirish qiymatining signali yuqori xonalarga summatorlar orqali ketma-ket tarqaladi. Agar birlardan iborat bo‘lgan son bilan faqat birinchi xonasi birga teng bo‘lgan son qo‘shilsa, birinchi xonada paydo bo‘lgan ko‘chirish qiymati signalining tarqalish zanjiri barcha summatorlarni o‘z ichiga oladi.Shu yo’sinda summator ko’p xonali sonlarni ham summalay oladi

5.1-rasm. 4 razryadli parallel summatorning prinsipial sxemasi

Har qaysisi bir xonali summatorlarda ko‘chirish qiymatining signali kirish signallari (xn, yn, Pn ) berilishi paytida ma’lum vaqtga kechikishi bilan shakllanganligi sababli bunday summatorning tezligi quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda: t ci razryadda qo‘shish uchun ketgan vaqt; t p.t. – ko‘chirishning n razryadli summatordan ketma-ket o‘tishiga ketgan vaqt.
Yani onlik sanoq sistemasdagi 10 va 7 ni summalasak 10 ikkilik sanoq sistemasida 1010 , 7 bo’lsa 0111 bo’ladi va otish kanaliga kiruchi signalni 1 dib qabul qilsak .

4 razriyadli summatorda 10 va 7 sonlarni Pin yoki Cin 1 bo’lganda summalashning jadvali 6- jadval

Kirish					Chiqish
Qo’shiluchilar (summalanuchilar)				Oldingi kichik razryaddan o’tish Cin		Yig’indi (summa)		Keyingi kata razriyadga o’tish Cout
A		B		X3 (Cin)		S		Cout
A1	1	B1	0	1	0		1
A2	0	B2	1	1	0		1
A3	1	B3	1	1	1		1
A4	0	B4	1	1	0		1

10 va 7 ni summalaganda 5 yani ikkilik sanoq sistemasda 0010 chiqadi

5-jadvalda keltirilgan haqonilik jadvaliga tayangan holda ikkilik sanoq sistemasda 1 va 0 ning yig’indisi otish kanali (C in ) ga kiruchi signal 1 ga teng bo’lganda S yig’indi 0 ga Cout 1 ga teng bo’ladi va Cout dagi 1 keyingi summatirnig C in kanaliga uzatiladi va qolgan summatorlarda ham huddi 5-jadvalda keltirilgan haqqonilik jadvaliga ko’ra ammalar bajariladi

12-rasm. 4 razryadli parallel summatorning sxemasi