Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti moxt 2 kurs sirtqi arab ingliz guruh talabasi bo’riyev nurislomning yordamchi tarixiy fanlar fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

Bizning vil hisobimiz. Hozirda bizning sayyoramizning deyarli barcha burchagida vil hisobi milodiy yil hisobidan olib boriladi. Milodiv \ ¡1 «Iso Masih tug'ilgan kun»dan boshlanadi. Iso Masih tug'ilgan birinchi yilning birinchi yanvari qabul qilingan. Tarixning mana shu sanasigacha tlavri eski era (miloddan avval), keyingi davri yangi era, bizning era (milodiy) deb ataladi. Bu era 528-yilda Rim monaxi. papa arxivchisi Dionisiy Maliy tomonidan joriy qilingan. G‘arbiy Yevropa xronikasida shu eralar bo'yicha yil «AD» harflari bilan belgilanadi va bu lotin tilida «Anno Domini» - ya'ni «xudoning yi 1 i» ma’nosini anglatadi.
Al-Farg'oniy «Eralar» deb atalgan o'ta diqqatga sazovor quyidagi kichik bir bo'limni keltiradi: «Arablar erasi nabiyulloh alayhissalom Makkadan Madinaga hijrat qilgan (ko'chgart) yilning boshidan boshlangan, uning boshi esa jum a kuni edi. Forslar erasi Yazdigard ihn Shahriyor ibn Kisro podsho bo'lgan ydining boshidan boshlanadi, uning boshi esa seshanba kuni edi. Rumlar va Suryonlar erasi boshi hkandar vilining boshi bilan bir xil, u dushanba kunidir. Iskandar-bu Zul-Qarnayn. «Al-Majistiy» kitobida qibtlar erasining boshi Buxtunasr podshoh bo'lgan vil boshidan boshlanadi. Uning boshi chorshanba kuni edi. Ptolemey zijida i/ibt erasi Filipp vilining boshidan — yakshanba kunidan boshlanadi.
Mezozoy erasi 175 yil davom etgan. Trias davrida iqlim quruq kelgan. Ormonlar ochiq uruglilar, ninabargli osimlikliklar, sagovniklar, qisman sporali osimliklar paporotniklar, qirqboginlilardan iborat bolgan. Quruqlikda sudralib yuruvchilarning ortgan. Ularning keyingi oyoqlari oldingisiga nisbatan kuchli rivojlangan. Hozirgi vaqtda yashab turgan kaltakesak, toshbaqalarning ajdodlari ham shu davrda paydo bolgan. Trias davrida ayrim hududlar quruq va sovuq bolgan. Oqibatda yashash uchun kurash, tabiiy tanlanish natijasida bazi bir yirtqich sudralib yuruvchilardan tanasi kalamushdek dastlabki sutemizuvchi hayvonlar kelib chiqqan. Taxmin qilinishicha, ular hozirgi ordakburun, yexidnalar singari tuxum qoyib kopaygan. Yura davrida iqlim issiq va nam bolgani uchun daraxtsimon osimliklar avj olib rivojlangan. Ormonlarda ilgaridek ochiq uruglilar va paporotniksimonlar hukmronlik qilgan. Ularning bazilari, yani sekvoyalar hozirgi vaqtgacha yetib kelgan. Shu davrda paydo bolgan dastlabki gulli osimliklarning tuzilishi anchagina ibtidoiy bolgan va keng tarqalmagan. Sporali va ochiq urugli osimliklarning gurkirab rivojlanishi natijasida otxor sudralib yuruvchi hayvonlar tanasi nihoyatda yiriklashgan. Bazilarning tanasi 20-25 m ga yetgan. Sudralib yuruvchi hayvonlar faqat quruqlikda emas, balki suv, havo muhitiga ham tarqalgan. Havoda uchar kaltakesaklar keng orin olgan. Arxeopterikslar shu davrda paydo bolgan.
Asosiy adabiyotlar: 1. Yordamchi tarixiy fanlar. 0 ‘quv qoilanma. Tuzuvchi: M.Is’hoqov, —Т.: TDSHI, -2013. ~B 160. 2. Rita Runchock. Auxiliary sciences of histoiy, Gale Research, Michigan University, 2002. -P. 130. 3. Bozorov О Ahmedov R va boshqalar, «Yordamchi tarix fanlari», «Farg4ona nashriyoti» 2015. -B.270.
Internet saytlari: 1. www.lex.uz - 0 ‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari milliy bazasi 2. www.ziyouz.uz 3. www.e-tarix.uz 4. www.o‘zlib.kutubxona 5. www.kitob.uz 6. www.historicalbooks.com