Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti I. M. Haydarov, M. M. Askarov

Darsning o‘quv maqsadi: 
Talabalarga milliy davlat boshqaruv tizimi, hokimyat 
va uning bo‘linish tamoyillari, parlament va professional parlament tizimini 
shakllanish bosqichlari, siyosiy islohotlar hamda ularning mohiyati bilan 
tanishtirish. 
Tayanch iboralar:
 ko‘ppartiyaviylik tizimi, qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi, sud 
hokimiyati, Oliy Kengash, Oliy Majlis, Senat, deputat, prezident lavozimi, saylov 
tizimi, jamoat tashkilotlari. 
 
1.
 
Milliy davlat boshqaruv hokimiyati tizimining shakllantirilishi. 
 
Davlat mustaqilligining dastlabki yillarida davlat boshqaruv hokimiyati tubdan 
isloh qilindi. Avvalo, sobiq Ittifoq davrida faoliyat yuritib kelgan O‘zbekiston davlat 
hokimiyatining ijro qiluvchi va boshqaruvchi oliy organi - Ministrlar Sovetining 
maqomi tamoman o‘zgartirildi. 1990 - yil 24 - martda O‘zbekistonda prezidentlik 
lavozimi ta’sis etilgandan keyin hayotning o‘zi ijro etuvchi hokimiyat maqomini 
o‘zgartirishni talab qildi. 1990 - yil 15 noyabrda O‘zbekiston Prezidentining 
„O‘zbekiston SSR Prezidenti huzuridagi Vazirlar Mahkamasining tarkibini tasdiqlash 
to‘g‘risida“ Farmoni chiqdi. Unga muvofiq O‘zbekiston Prezidenti huzurida Vazirlar 
Mahkamasi tuzildi, Prezident uning Raisi bo‘ldi. Respublikada vitse-prezident 
lavozimi ta’sis etilib, uning zimmasiga Vazirlar Mahkamasiga rahbarlik qilish va 
uning ishini uyushtirish vazifasi yuklandi. 1992- yil 4 yanvarda vitse-prezident 
lavozimi tugatildi va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Bosh vaziri 
lavozimi ta’sis etildi. Bosh vazir zimmasiga Vazirlar Mahkamasiga rahbarlik qilish, 
uning ishini tashkil etish vazifasi yuklandi. O‘zbekistonda davlat ijroiya hokimiyatini 
takomillashtirishda O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi muhim omil bo‘ldi. 
Konstitutsiyaning 
98-moddasiga 
muvofiq 
Vazirlar 
Mahkamasining 
tarkibi 
O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti tomonidan shakllantiriladi. O‘zbekiston 
Respublikasi Bosh Vaziri nomzodi Prezident taklifiga binoan O‘zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tomonidan ko‘rib chiqiladi va tasdiqlanadi. 
Vazirlar Mahkamasi a’zolari tarkibiga Bosh vazir, uning o‘rinbosarlari, vazirlar, 
davlat qo‘mitalari raislari va Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining 
raisi kiradi. Vazirlar Mahkamasi O‘zbekiston Respublikasining hukumati bo‘lib, ijro 
etuvchi hokimiyatdir.

---

65