Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti I. M. Haydarov, M. M. Askarov

2. Mustaqillik yillarida buyuk ajdodlarimiz xotirasiga bo‘lgan e’tibor va tarixiy 
shaharlarimiz yubileylarining xalqaro miqyosda nishonlanishi 
Mustaqillik sabab milliy madaniyatimiz, jahon sivilizatsiyasi taraqqiyotiga 
bebaho hissa qo‘shgan buyuk bobokalonlarimizning ma’naviy merosi qaytadan 
o‘rganildi va tiklandi. Xalqimiz ulardan bahramand bo‘lishga muyassar bo‘ldi. 
Mustaqillik yillarida xalqimiz ma’naviyatining yulduzlari bo‘lgan buyuk 
allomalarimizning tavallud topgan sanalari 
YUNESCO bilan hamkorlikda 
mamlakatimizda va xalqaro miqyosda keng nishonland
i: 
• 1991-yil — Alisher Navoiy tavalludining 550 yilligi;
• 1992-yil — Boborahim Mashrab tavalludining 350 yilligi;
• 1993 -yil — Zahiriddin Muhammad Bobur tavalludining 510 yilligi;
• 1994 -yil — Mirzo Ulug‘bek tavalludining 600 yilligi;
• 1996-yil — Amir Temur tavalludining 660 yilligi;
• 1997-yil — Abdulhamid Sulaymon o‘g‘li Cho‘lpon tavalludining 100 yilligi;
• 1998-yil — Ahmad al-Farg‘oniy tavalludining 1200 yilligi;
• 1999-yil — „Alpomish“ dostonining 1000 yilligi;
• 2000 -yil — Burhoniddin Marg‘inoniy tavalludining 910 yilligi;
• 2000 -yil — Kamoliddin Behzod tavalludining 545 yilligi;
• 2001-yil — „Avesto“ yaratilganligining 27 00 yilligi.
Buyuk allomalarimiz, mutafakkirlarimiz yubileylari munosabati bilan ularning 
o‘nlab nodir va noyob asarlari o‘zbek, ingliz, fransuz, nemis, yapon va boshqa tillarda 
nashr etildi, haykallar o‘rnatildi, ziyoratgoh 
maydonlari, bog‘lar yaratildi.
1991-yilda buyuk bobomiz Alisher 
Navoiy 
tavalludining 
550 
yilligi 
keng 
nishonlandi. Shu yili O‘zbekiston Fanlar 
akademiyasi Adabiyot institutiga Alisher 
Navoiy nomi berildi, Alisher Navoiy nomidagi 
Davlat mukofoti ta’sis etildi. Yubiley yilida 

---

148 
“Lison ut-tayr”, “Sab’ayi sayyor”, “Farhod va Shirin”, “Layli va Majnun”, “Hayrat-ul 
Abror” asarlari nashr qilindi, kinofilmlar va sahna asarlari yaratildi. 1991- yil 28 - 
sentabr kuni Toshkent shahrida barpo etilgan Nizomiddin Mir Alisher Navoiy haykali 
va Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy bog‘ining ochilish marosimi bo‘lib 
o‘tdi.
1994-yil oktabr oyida Mirzo Ulug‘bek tavalludining 600 yillik yubileyi 
tantanalari bo‘lib o‘tdi. Ulug‘bek madrasasi, Ulug‘bek yashagan davrdagi astronomik 
asboblar, Toshkentdagi Ulug‘bek haykali aks ettirilgan pochta markalari muomalaga 
chiqarildi. Shu yil 24 - oktabrda Parijda YUNESCOning majlislar zalida “Ulug‘bek va 
temuriylar davri” mavzusida Xalqaro konferensiya hamda “Ulug‘bek va an’anaviy 
san’at” ko‘rgazmasi bo‘lib o‘tdi. Bu tadbirlar Mirzo Ulug‘bek qoldirgan ilmiy 
merosning umuminsoniy qadriyatga aylanishiga ko‘maklashdi.
1998- yil 23- oktabrda Farg‘ona shahrida buyuk alloma Ahmad al-Farg‘oniyning 
1200 yillik yubileyi nishonlandi. Uning noyob 
ilmiy merosi xalqimizga qaytarildi. Farg‘ona 
shahrida Al-Farg‘oniy nomi bilan bog‘ yaratildi va 
buyuk allomaga haykal o‘rnatildi.
Jamiyat ma’naviyatini yuksaltirishda tarixiy 
xotira, ajdodlar tarixini bilishning, milliy-axloqiy 
qadriyat 
hamda 
an’analarning, 
muqaddas 
dinimizning o‘rni va ahamiyati katta. Biron-bir 
xalq o‘z tarixini bilmay, asrlar osha yaratilgan 
ma’naviy merosga tayanmay va uni yanada 
rivojlantirmay turib o‘z kelajagini tasavvur eta 
olmaydi. Shu boisdan mustabid tuzum davrida 
soxtalashtirilgan 
xalqimiz 
tarixini 
xolisona, 
haqqoniy yoritish, barcha o‘quv maskanlarida 
Vatan tarixini o‘qitish borasida muhim tadbirlar 
amalga oshirildi.

---

149 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi davlat va jamiyat qurilishi 
akademiyasi qoshida 1996-yilda “O‘zbekistonning yangi tarix markazi” tashkil etildi. 
O‘zbek xalqi va O‘zbek davlatchiligi tarixini, tariximizning boshqa sahifalarini 
xolisona ilmiy asosda yoritish vazifalari Prezident I. A. Karimovning bir guruh 
tarixchilar bilan 1998-yil iyun oyida bo‘lgan suhbatida, Vazirlar Mahkamasining 
1998-yil 27-iyulda qabul qilingan “O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi tarix 
instituti faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida”gi 
qarorida belgilab berildi. Mustaqillik yillarida 
Vatanimiz tarixini yoritish va o‘rganish masalalari