O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim vazirligi

Lur va Baxtiyor dialektlari

Lur va baxtiyor qabilalari Eronning g‘arbiy va janubiy -g‘arbiy hududida ya’ni Luriston, Huziston va Zogros tog‘lari atrofida ko‘plab qabilalarga bo‘lingan holda ko‘chmanchi va yarim ko‘chmanchi holatda yashashadi. Ularning shevalari eroniy tillarning janubiy-g‘arbiy guruhiga mansub bo‘lib, fors tiliga juda yaqindir. Lur va baxtiyorlar yozuvga ega emas, lekin ularning folklor ijodi arab yozuvida aks ettirilgan. Mazkur dialektlar bilan O.Mann. (1910) va V.A.Jukovskiylar (1922) shug‘ullanishgan.

Lar tili

Eronning janubiy qismida Lariston viloyatidagi tog‘li joylarda lar tilida so‘zlashuvchi kishilar yashaydi. O.Mann va Romaskevich hamda eronlik tilshunos olim A.Eqtedoriy lar tilini dialekt sifatida ko‘radilar. O.N.YA kitobida YE.K.Molchanova uni mustaqil til sifatida bayon qiladi. Lar termini Tabariy asarida birinchi bor tilga olinadi. Ular Rey va Mazandaron hududlaridan ko‘chirilgan bo‘lib, Larijan «larijan» so‘zidan olingandir.

Larlar yozuvga ega emas. Ular arab-fors alifbosidan foydalanishadi. Fors tilini ta’siri juda kuchli. Shuning uchun lar tili leksikasida boshqa tillar (arab, fors, turk, kurd) ta’siri katta. A.Eqtedoriyning «Lug‘ati lar» kitobiga 5000 ta so‘z kiritilib, ular turli izohlar bilan berilgan (1955-y.). 1979-yilda yaponiyalik tadqiqotchilar K.Kamioka va M.Yamadalar 1000 ta so‘zni o‘z ichiga olgan lug‘at tuzganlar va u Yaponiyada nashr etilgan.