Toshkent davlat sharqshunoslik instituti uzoq sharq va janubiy osiyo tillari fakulteti janubiy osiyo tillari kafedrasi

Frazeologik qo'shilma.

Bu turdagi frazemalarning komponentlari orasidagi farq shuki, bu so'zlardan biri ko'chma ma'no hosil qilish uchun ikkinchisi esa shu so'zning real yuzaga chiqish uchun xizmat qiladi.Shunday bo’lishiga qaramay, frazeologik birlikning hosil bo’lishi, asosan, ko’chma ma’noda qo’llaniluvchi komponentlarga bog’liqdir.

Komponentlaridan birining ko’chma ma’nosiga asoslanadigan va komponentlariga xos mustaqil ma’noni saqlab qoladigan frazemalar frazeologik qo’shilmalar deb ataladi. Bu iboralar tarkibida bir so'z tog'ri ma'noda, ikkinchisi esa ko'chma ma'noda bo'lib birikkan bo'ladi, masalan:

idl ka saf hona- 1.”ko’nglida kiri bo’lmaslik”,

bu yerda ko'ngil to'g'rima'noda, kiri bo ’lmaslikko'chma ma'noda kelgan.

idl dhl jana-. “yuragi orqasiga tortib ketmoq”, 2. “qattiq qo’rqmoq”.

frazemasi tarkibidagi yuragi” to'g'ri ma'noda,“ orqasiga tortib ketmoq” ko'chmama'noda ifodalangan.

Frazeologik qo’shilmalarda alohida olingan bir so’zning ma’nosi haqida emas balki, birikish natijasida kelib chiqadigan ma’no to’g’risida so’z boradi. Bunday frazeologik birliklarda o’rganilayotgan ob’ekt so’z emas, balki so’zlar uyushmasidir.Shunday bo’lsa ham frazema tarkibidagi so’zlarning ma’nolari yaqqol ajralib, sezilib turadi. Bu ayniqsa,to’g’ri ma’noli komponentlarga xosdir.