Toshkent davlat sharqshunoslik instituti tarjimashunoslik

       6 

 

 

 

XVII asr Xorazm tarjima maktabi. Ogahiy tarjimonlik faoliyati. Toshkent tarjima  maktabi. Almaiy 

tarjimonlik mahorati 

Sho‘rolar  davri  tarjimachiligi.  Mustaqillikdan  avvalgi  va  keying  davr  tarjimachiligi.  Bilvosita  va 

bevosita tarjimalar. Sharq durdona asarlarining g‘arb tillariga tarjimalari va aksincha g‘arb shoh asarlarinig 

o‘zbek  tiliga  o‘girilgan  nusxalari.  Qayta  tarjimalar.  XXI  asr  tarjimachiligi.  “Jahon  adabiyoti”,  “Sharq 

yulduzi”,  O‘zbekiston  adabiyoti  va  san’ati  gazeta  va  jurnallarida  chop  etilayotgan  tarjima  asarlar  va 

zamonaviy tarjimashunoslar. 

O‘zbekistonda tarjimashunoslikni fan sifatida shakillanishi. G‘ Salomov., J. Sharipov., N.Komilov., 

Q. Musayev., I.G‘ofurovlarning tarjimashunoslik fanining rivojiga qo‘shgan xissalari. 

“Tarjima” so‘zining ma’nosi. Tarjima so‘zining ma’nodosh muqobillari. 

Tarjimaning  til  muammolari,  tarjima  va  interpretatsiya,  tillararo  tafovut  va  tarjima  (qavm-

qarindoshlik  terminlari),  tarjimaning  lisoniy  va  g‘ayrilisoniy  muammolari,  qiyosiy  grammatika  va  qiyosiy 

uslubshunoslik, tarjimada jins kategoriyasi, tarjimaning tur va xillari, sohalar va janrlar bo‘yicha bo‘linishi 

Erkin,  aniq,  ijodiy,  so‘zma-so‘z  va  hijjaviy  tarjimalar,  frazeologizmlar  tarjimasining  o‘ziga  xos 

xususiyatlari:  maqol,  matal  va  idiomalar  tarjimasi  tahlili  uzoq  va  yaqin  tillardan  tarjima,  tarjimada  soxta 

ekvivalent  tushunchasi,  tarjima  va  milliy  kolorit,  tarjimada  milliy  xos  so‘zlarning  aks  etishi,  tarjimada 

funksional uslublar, uslub qatlamlari, ilmiy tarjima murakkabliklari, terminologiya va tarjima badiiy tarjima 

turlari, janrlari va uslublari, ijtimoiy-siyosiy matnlar tarjimasi 

Tilning leksik-ifodaviy qatlamlari va tarjima. Badiiy tarjimada obrazni obraz bilan berish. 

Uslubiy moslashtirishda semantika, sinonimiya, idiomatika va terminologiya. 

Tarjimada sinonimlarning ishlatilishi. Tarjimada idiomatika va terminologiya.  

Uslubiy moslashtirish. Parodiya. Uslubiy moslashtirish nima? Ijodda va tarjimada sirlilik.   

Rasmiy  uslubdagi  matnlar  tarjimasi.  Publisistik  va  ilmiy  uslubda  yozilgan  matnlar  tarjimasining 

xususiyatlari. 

Tarjimadagi leksik masalalar. Sinonim va omonimlar, ko‘p ma’noli so‘zlarning tarjima qilinishi.  

Tarjimada  sinonimlarning  tanlanishi,  o‘zbek  va  sharq  tillarining  farqli  qirralari  va  buni  tarjimada 

bera olish mahorati. So‘z ma’nosining kontekst   ilan bog‘liqligi.  

Tarjimada  leksik-semantik  transformatsiya  va  uning  turlari.  Tarjima  jarayonidagi  yo‘qotishlar, 

ularning o‘rnini qoplash (kompensatsiya). 

Tarjima matnining uslubiy tavsifi. Uslubiy bo‘yoqli she’riy matnlarning tarjimada qayta yaratilishi.