Toshkent davlat sharqshunoslik instituti tarjimashunoslik


-MAVZU. TARJIMADA MUQOBILLIK. PORTRET, PEYZAJ, RUHIYAT



Download 1,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/160
Sana29.12.2021
Hajmi1,56 Mb.
#85375
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   160
Bog'liq
tarjimashunoslik

10-MAVZU. TARJIMADA MUQOBILLIK. PORTRET, PEYZAJ, RUHIYAT 

TARJIMASINING MURAKKABLIKLARI. YOZUVCHI VA TARJIMON ORASIDAGI YAQINLIK 

VA TAFOVUTLAR  

Mustaqillikdan avvalgi davr tarjimachiligi 

 

XVIII  asr  oxri  XIX  asr  boshilarida  tatar  ziyolilari  o‘rtasida  rus  tilini  bilgan  kishilar 

Rossiyaning boshqa chekka o‘lkalariga  (masalan, Turkistonga)  qaraganda ko‘pchilikni tashkil qilar 

edi. Buning tarixiy sabablari bor, albatta. Gazeta va jurnal sa hifalarida rus tilini o‘qitish va o‘rganishga 

bag‘ishlab  chiqqan  maqolalar  ko‘p,  rus  tilidan  badiiy  asarlarni  tarjima  q’iluvchi  shoir,  adiblar  ham 

yetarli  edi.  Ayniqsa  1905  yil  rus  badiiy  adabiyotidan  tatar  tiliga  tarjima  qilish  ishi  rivojlanib  ketdi. 

Bu  vaqtlarda  yangi  chiqqan  gazeta,  jurnal  va  yangi      tashkil      etilgan  nashriyotlarda  rus  klassik 

adabiyotining  namoyandalari  Jukovskiy,  Pushkin,  Gogol,  Lermontov,  Goncharov,  Chexov,  Pisarev, 

Gorkiy  va  bopщa  shoir,  adiblarning  asarlari  tatarcha  tarjimada  alohida  kitob  yoki  maqola  tarzida 

bosilib chiqdi. Bu tarjima asarlari Boku, Ashxobod, Xorazm, Buxoro va boshqa joylarga ham tarqatilar 

edi. 

Tatar adabiyotiningtarakdiylarvar namoyandalari rus adabiyoti durdonalarini badiiy tarjima orqali 



targ‘ib  qilishni  o‘zlariga  vazifa  qilib  oldilar.  Tatar  xalqining  iste’dodli  shoir  va  yozuvchilari  Abdulla 

To‘qay,  Majid  G‘afuriy,  Fotih  Karimiy,  Dardmand,  S.  Sunchalay,  A.  Battol  va  boshqalar  rus 

yozuvchilarining ajoyib asarlarini tarjima qilib, tatar adabiyoti xazinasini boyitdilar. 

Shoir  Majid  Gafuriy  I.  Q  Krilovning  bir  qancha  masallarini,  Abdulla  To‘qay  esa  A.  S.  Pushkin, 

M. Yu. Lermontov va boshqa rus klassik shoirlarining juda ko‘p she’rlarini 

Rus  adabiyotining  buyuk  siymosi  L.  N.  Tolstoyning  asarlarini  tatar  xalqi  o‘z  ona  tilida  sevib 

o‘qishga  muyassar  bo‘ldi.  Shuni  qayd  etish  kerakki,  L.  N.  Tolstoyning  tatar  tiliga  tarjima  qilingan 

asarlari  faqat  Tataristonda  emas,  balki  O’rta  Osiyo  va,  jumladan  O’zbekistonda  ham  keng  tarqaldi. 

Masalan, «Hoji Murod», «Kavkaz asiri» Toshkent, Farg‘ona, Samarqandda ham mashhur edi. 

Tabiiyot,  tibbiyot,  ta’lim-tarbiyaga  hamda  tarix  va  muzikashunoslikka  doyr  asarlar  ham 

«Sho‘ro»  jurnali  sahifalarida  muntazam  berib  borilar  edi.  Masalan,  «Upka  og‘rig‘i»  (chaxotka), 

«Sutdagi  mikroblar  va  onlarning  sovliqg‘a  foydasi»  (Mechnikov  maqolasi),  «Qartliq  ham  o‘lim» 

(Mechnikov  asari)  va  hokazo  (jurnalning  1910  yil,  1,3-sonlari;  1911  yil,  6—9-sonlari  hamda  1912  yil, 

21-soniga qarang). 

Rus  olimi  M.  Kovalevskiy  va  mashhur  sharqshunos  V.  V.  Radlovlarning  ham  qator  asarlari 

tatar  tiliga  ag‘darilib,  ular  haqida  maqolalar  yozilgan.  Tatar  shoirlari  rus  olimlari  sha’niga  she’rlar 

ham  to‘qigan  edilar.  Janibekovning  «Radlov  janoblarina»  degan  she’riga  qarang  (1913  yil,  7-

son). 


Biz  yuqorida  1908—1913  yillar  davomida  Toshkent,  Samarkand  va  Farg‘onada  bironta  gazeta 

yoki  jurnal  chiqmagan  Faqat  1913  yil  oktabr  oyidagina  («Zerkola»)  —  (Oina)  nomida  jurnal  chiqa 

boshladi.  

Bu jurnal ikki, ba’zan uch tilda chiqib, xabar, maqolalar ruschadan tarjima qilib bosilardi. 




 Tarjimashunoslik 


Download 1,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   160




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish