Toshkent davlat sharqshunoslik instituti mikro makro iqtisodiyot

Byudjet chegarasi

 – ma‘lum qiymatdagi tovar miqdorini xarid qilish uchun 

umumiy  xarajatlarning  daromadga  teng  bo‗lishini  ko‗rsatadi.  Byudjet  chegarasi 

iste‘molchi uchun qaysi tovarlar guruhi ko‗proq nafliroq ekanligini ko‗rsatadi.  

Turli iste‟mol tovarlari va xizmatlar to„plamlari va byudjet chizig„i 

Turli 

tovarlar to‗plami 

Oziq-ovqat 

(F) 

Kiyim (C) 

Umumiy 

sarflar, dollar 

A 

0 

20 

40 

B 

10 

15 

40 

C 

20 

10 

40 

D 

30 

5 

40 

E 

40 

0 

40 

4. Iste‟molchining optimal tanlovi 

Iste‘molchi nimani afzal ko‗rishi va byudjet chegaralanishini ko‗rib chiqildi, 

endi ayrim iste‘molchilar har bir tovar turidan qanchasini xarid etish uchun ularni 

---

tanlab olishini ko‗rishimiz mumkin. Iste‘molchilar o‗z tanlovini oqilona bajaradilar 

deb taxmin qilamiz. Bu bilan iste‘molchilar mavjud va chegarali byudjetiga qarab 

tovarlarni  o‗z  ehtiyojlarini  maksimal  ravishda  qondira  oladigan  qilib  tanlaydilar. 

Iste‘mol  tovarlari  va  xizmatlar  to‗plamining  optimal  tanlovi  ikki  talabga  javob 

berishi  lozim.  Birinchidan,  tanlov  byudjet  chizig‗ida  bo‗lishi  bo‗lishi  mumkin. 

Ikkinchi  muhim  sharti,  iste‘mol  tovarlari  va  xizmatlarning  optimal  to‗plami 

imte‘molchilarga ular eng ma‘qul ko‗rgan kombinatsiyada yetkazib berilishi lozim.