Тошкент давлат педагогика университети қўлёзма ҳуқуқида

3.2-§. 5-9- синф ўқувчиларининг мантиқий тафаккурини ривожлантириш бўйича тажриба-синов натижаларининг математик cтатиcтик таҳлили ва cамарадорлик даражаcи
Ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожлантириш динамикасини мезонлар асосида таҳлил этиш тажриба-синов ишларининг барча босқичларида амалга оширилиб, коррекцион чора-тадбирлар асосида камчиликлар бартараф этиб борилди.
Маълумотларни тўплаш, миқдор ва сифат жиҳатдан таҳлил этишда турли методлардан фойдаланиш, олинган натижаларни статистик таҳлил этиш натижаларнинг ишончлилигига асосланиб, илмий асосланган хулосалар чиқаришга имкон берди.
3.1-жадвал

№	Таълим муассасалари	Мактаблар сони	Ўқувчилар сони
			тажриба синфлари	назорат синфлари	жами
11	Фарғона вилоятидаги умумий ўрта таълим мактаблари	2	154	152	306
22	Тошкент шаҳридаги умумий ўрта таълим мактаблари	1	178	181	359
33	Жиззах вилоятидаги умумий ўрта таълим мактаблари	1	125	126	251
Жами		4	457	459	916

3.2-жадвал
Дастлабки босқичида ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожланганлик даражаси

	Мезонлар		Мотивацион		Интеллектуал-когнитив		Эмоционал		Амалий
			сони	% да	сони	% да	сони	% да	сони	% да
Фарғона вилоятидаги умумтаълим мактаблари	Тажриба гуруҳи	юқори	9	6,10%	11	6,90%	9	6,10%	10	6,60%
		ўрта	42	27,20%	43	28,00%	43	27,80%	44	28,60%
		қуйи	103	66,70%	100	65,10%	102	66,10%	100	64,80%
	Назорат гуруҳи	юқори	9	6,10%	10	6,70%	9	5,60%	10	6,40%
		ўрта	41	27,30%	43	28,60%	42	27,80%	43	28,10%
		қуйи	101	66,60%	98	64,70%	101	66,60%	100	65,50%
Тошкент шаҳридаги умумтаълим мактаблари	Тажриба гуруҳи	юқори	13	7,30%	12	6,50%	11	6,00%	13	7,30%
		ўрта	46	26,00%	47	26,30%	46	25,80%	49	27,30%
		қуйи	119	66,70%	120	67,20%	121	68,20%	116	65,40%
	Назорат гуруҳи	юқори	12	6,80%	11	6,30%	11	6,30%	14	7,60%
		ўрта	47	25,90%	48	26,70%	47	26,20%	49	27,00%
		қуйи	122	67,30%	121	67,00%	122	67,50%	118	65,40%
Жиззах вилоятидаги умумтаълим мактаблари	Тажриба гуруҳи	юқори	9	7,20%	10	7,60%	9	6,80%	10	8,00%
		ўрта	39	30,90%	40	32,10%	40	31,70%	39	31,30%
		қуйи	77	61,80%	75	60,20%	77	61,40%	76	60,60%
	Назорат гуруҳи	юқори	9	7,50%	10	7,90%	8	6,30%	11	8,70%
		ўрта	38	30,20%	41	32,50%	40	32,10%	41	32,50%
		қуйи	78	62,30%	75	59,50%	77	61,50%	74	58,70%
Жами	Тажриба гуруҳи	юқори	31	6,80%	32	6,90%	28	6,20%	33	7,20%
		ўрта	127	27,70%	130	28,40%	128	28,00%	132	28,80%
		қуйи	299	65,50%	296	64,70%	301	65,80%	292	64,00%
	Назорат гуруҳи	юқори	31	6,70%	31	6,80%	28	6,10%	34	7,40%
		ўрта	126	27,50%	133	28,90%	130	28,30%	132	28,80%
		қуйи	302	65,80%	295	64,30%	302	65,70%	293	63,80%

Тажриба синов ишлари олиб борилган татқиқот ишларидаги ғояларнинг ўқувчиларда мантиқий тафаккурини ривожланганлик даражаси ҳамда ижодий ва ижтимоий лойиҳаларни бажариш даражаларини самарасини аниқлаш мақсадида ўтказилди. Бунда ўқувчиларда мантиқий тафаккурини ривожланганлик даражасини аниқлаш учун 3 босқида (дастлабки, оралиқ ва якуний)ги натижалар олинди. Ўқувчиларда ижодий ва ижтимоий лойиҳаларни бажариш даражаларини аниқлашда эса 2 босқичда (дастлабки ва якуний) натижалар олинди.

Тажриба-синов ишларининг дастлабки босқичида тадқиқ этилаётган сифатлар(мантиқий тафаккури)нинг ривожланганлик даражаси бўйича ўқувчиларнинг натижалари келтирилди. (3.2-жадвалга қаранг).
Тажриба-синов ишларининг дастлабки босқичида ўтказилган анкета, суҳбат натижалари ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожланганлигида қуйидаги тенденцияларни ажратиб кўрсатиш имконини берди: мотивацион компонент кўрсаткичлари натижалари ўқувчиларда изланишли-тадқиқотчилик фаолиятига мотивациянинг аниқ кузатилмаслиги, интеллектуал-когнитив компонент таҳлилида ўқувчиларда рефлексиянинг намоён бўлмаслиги, фаолият натижаларини баҳолаш қобилиятининг пастлиги, эмоционал компонент таҳлилида ўқувчиларнинг изланишли-тадқиқотчилик фаолиятига қизиқишининг сустлиги, амалий компонентда изланишли-тадқиқотчиликка доир топшириқларни бажаришда қийинчиликларга дуч келиши кузатилди.
Мазкур натижаларга асосланган ҳолда 5-9- синф ўқувчиларининг мантиқий тафаккурини ривожлантиш бўйича услубий кўрсатмалар ишлаб чиқилди.
Тажриба-синов ишларининг оралик босқичида тадқиқ этилаётган сифатларнинг ривожланганлик даражаси бўйича ўқувчиларнинг фоиз кўрсаткичлари қуйидагича кўриниш ҳосил қилди (3.3-жадвалга қаранг).
3.3-жадвал
Тажриба-синов ишларининг оралиқ босқичида ўқувчиларнинг мантиқий тафаккурини ривожланганлик даражаси

	Мезонлар		Мотивацион		Интеллектуал-когнитив		Эмоционал		Амалий
			сони	% да	сони	% да	сони	% да	сони	% да
Фарғона вилоятидаги ум умтаълим мактаблари	Тажриба Гуруҳи	юқори	18	11,40%	19	12,20%	14	9,30%	21	13,50%
		ўрта	71	46,00%	68	44,40%	67	43,70%	74	48,10%
		қуйи	66	42,60%	67	43,40%	73	47,10%	59	38,40%
	Назорат гуруҳи	юқори	10	6,40%	11	7,20%	9	5,90%	10	6,70%
		ўрта	42	27,50%	44	28,90%	43	28,30%	43	28,60%
		қуйи	100	66,00%	97	63,90%	100	65,80%	98	64,70%
Тошкент шаҳридаги умумтаълим мактаблари	Тажриба Гуруҳи	юқори	20	11,50%	18	9,90%	16	9,10%	23	12,80%
		ўрта	78	44,00%	77	43,00%	74	41,70%	83	46,90%
		қуйи	79	44,50%	84	47,10%	88	49,20%	72	40,40%