Toshkent davlat pedagogika universiteti kasb ta’limi fakulteti

 

18 

qobiliyati  va  qiziqishlari  bilan  mos  keluvchi  kasb  tanlashni  amalga  oshirish,  kasbiy 

niyatlarni shakllantirish maqsadida o‗quvchilar ruhiyatiga ta‘sir ko‗rsatish. 

Uchinchi  yondashuv-ijtimoiy.  Bunda  kasb  tanlashga  yo‗llash  jarayoni 

yoshlarni  ijtimoiy  yo‗llash  umumiy  jarayonining  bir  qismi  sifatida  qaraladi.  Mos 

ravishda kasb tanlashga ijtimoiy guruxda, shartli umumiy hayot yo‗nalishida jamiyat 

ijtimoiy tizimida aniq joyni egallashga shaxsning intilishidan dalolat sifatida qaraladi. 

YOshlarni  u  yoki  bu  kasbga  yo‗naltirish  amaliy  ishlari,  kasb  tanlashga 

yo‗llashga  oid  mohiyatini  tushunish  masalalari  kabilardan  fanlararo  yondashishni 

amalga  oshirish  zaruriyati  kelib  chiqadi.  Kasb  tanlashga  yo‗llash  tushunchasining 

yuqorida  aytilganidek  nazariy  va  amaliy  ishlar  bilan  birligi  quyidagicha  ta‘rif 

berishga imkoniyat yaradi. Kasb tanlashga yo‗llash- turli daraja kvalifikatsiya va turli 

kasbdagi kadrlarga jamiyatdagi ehtiyoj bilan bir vaqtning o‗zida shaxsning qiziqishini 

moyilligini  qobiliyatiga  mos  holda  asoslangan  kasbiy  tanlovga  yoshlarni  tayyorlash 

bo‗yicha  maqsadli  faoliyatdir.  Bu  ta‘rif  amaliy  faoliyat  birligini  o‗zida  ifodalab, 

faqatgina  o‗quv-tarbiya  jarayonidagina  emas,  balki  rivojlanayotgan  nazariyada 

qo‗llaniladi. Bunda nazariya muhim ahamiyatga ega: 

Aynan  shu  erda  u  yoki  bu  g‗oya  yo‗nalishini  o‗zgartirib  amaliy  ishlarni 

ilmiy-amaliy  ishlarga  aylanishiga  yordam  beradi.  Faoliyat  bilan  birgaliikda  qoidaga 

ko‗ra  nazariya  paydo  bo‗lmaydi.  Kasb  tanlashga  yo‗llash  amaliyotini 

takomillashtirishga  ta‘sir  etuvchi  nazariyani  shakllantirish  uchun  izlanishlar, 

kuzatishlar,  rivojlantirish  yillari  kerak  bo‗ladi.  Masalani  amaliy  tomoni  davlat  va 

jamiyat  tashkilotlari  korxonalar,  birlashmalar,  maktab  va  ota-onalarning,  jamiyat  va 

shaxs  manfaatlari  yo‗lida  ijtimoiy  va  kasbiy  o‗z-o‗zini  anglash  jarayonini 

takomillashtirish bo‗yicha faoliyatlarini kamrab oladi. 

Kasb  tanlashga  yo‗llash  nazariyasini  quyidagicha  ko‗rinishda  ifodalash 

mumkin.  Bu  bildirilgan  fikrlar  majmui,  kasb  tanlashga  yo‗llash  faoliyatini  samarali 

amalga  oshirishga  qaratilgan  g‗oya  va  tasavvurlar,  tanlangan  shaklda  aks  ettirilgan 

kompleks qarashlardir. 

---