Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
78 
Murojaatnomasida ham dolzarb masalalar qatorida ilm-fan va ta‘lim, ta‘lim va 
ijtimoiy-iqtisodiy hayot munosabatlariga alohida urg‗u berilganligi bejiz emas. 
Modomiki, ta‘lim tizimining markazida inson kapitali, uni to‗g‗ri taqsimlash, undan 
samarali foydalanish va maqsadli yo‗naltirish turar ekan, bunda maktabgacha, 
umumiy o‗rta va oliy ta‘lim tizimini jamiyatning barcha manfaatdor tomonlari, ta‘lim 
jarayonining barcha subyektlari bilan yaxlit bir butunlikda bugungi kun talablari 
asosida tashkil etish hamda ta‘limning to‗liq uzluksizligiga erishish oldimizda turgan 
muhim vazifalardandir [1]. 
Inoyatov U.I. ijtimoiy pedagogik zaruriyatdan kelib chiqib o‗z qarashlarini 
quyidagicha belgilaydi. Pedagogik innovatsiya – bo‗lajak mutaxassislarni yangicha 
sharoitlarda ishlashga tayyorlovchi jarayon bo‗lib, u oldingi egallangan bilimlar 
asosida ta‗limda sifat jihatidan o‗zgarishlar qilib, yuqori samaradorlikka erishishga 
yangicha yondashuv qilishdan iboratdir [2]. 
Bunday 
tizimning 
maqsadi 
deganda, ta‘limning mazmun-mohiyati, 
belgilarini, imkoniyatlarini, vazifalarini, taraqqiyot bosqichlari va tamoyillarining 
rivojlanish mexanizmlarini va ulardan foydalanishga uslubiy tavsiyalar hamda bu 
borada pedagoglarda shakllanadigan xislatlarni hosil qilish jarayonini ifodalovchi 
ta‗lim-tarbiya tizimi sifat ko‗rsatkichlarini takomillashtirib, bu sohada yuqori 
samaradorlikka erishish tushuniladi. 
Ta‘limda shaxsiy natijalarga erishish, ta‘lim oluvchilarning motivatsion 
rеsurslarini rivojlantirish shaxsga yo‗naltirilgan ta‘lim jarayonini amalga oshirishni, 
har bir talaba uchun individual ta‘lim dasturlari hamda trayеktoriyalarini tuzishni 
talab etadi. Axborot muhitning mohiyati va tarkibini o‗rganishda ikki toifaga bo‗lib 
o‗rgatiladi. Bular: obyektiv va subyektiv. Axborot ta‘lim muhitining subyеktlari 
ta‘lim oluvchilar va o‗qituvchilar. Obyеktlari esa o‗qitish vositalari va o‗quv faoliyati 
instrumеntlari, mеtodikalari, moddiy baza, pеdagogik mahoratni dasturiy ta‘minotda 
individual boshqarish sohalari, kommunikatsiya usullari (tashkiliy-boshqaruv, 
tushuntirish-motivatsion, javob-muomala, tеxnik, emotsional) kiritiladi. Obyеktlar bu 
axborot va o‗quv harakatlarini tashuvchilar bo‗lsa, subyеktlar mazkur ma‘lumotlarni 
o‗zlashtiradi va ongida qayta ishlab, o‗quv faoliyati jarayonida o‗zgartirib 
dunyoqarash, qadriyatlar tizimi va mazmuni, e‘tiqod, salohiyat va boshqa shaxsiy 
sifatlarga aylantiradi. 
Axborot tizimi axborotni qayta ishlashning axborot-kompyuter tizimini o‗zida 
ifodalaydi. Axborot tizimi – o‗z tarkibida kompyuterlar, kompyuter tarmoqlari, 
axborot va dasturiy ta‘minot hamda odamlarning birgalikdagi faoliyat yuritish 
jarayonini aks ettirib, u iste‘molchi uchun axborot ishlab chiqarishni o‗z zimmasiga 
oladi. Axborot tizimlarining asosiy vazifasi hodisa va jarayonlar kechishini 
boshqarish imkoniyatlarini yaratishdan iborat. Shuningdek, axborotlarga asoslangan 

---