Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
120 
She‘rda shoirani qiynagan, insoniylik nima ekanini bilishga intilgan uning 
mohiyatini anglashga bo‗lgan ishtiyoq, qalb kechinmasi, kechinma qaridagi isyon 
doimo zabt etganligini his qilish mumkin: 
…Hatto xayolan ham 
Yonimdan o‗tma, 
Dunyo ayriladi, axir, hushidan. 
Oh, ular-ku, ular, 
O‗zim ham hatto 
Qo‗rqaman olovning 
Uyg‗onishidan!.. 
Chinakam ijodkor odamni, uning ko‗nglini bir chetga qo‗yib, tabiatning 
go‗zalligi haqida she‘r bita olmaydi. Tabiat odamning ko‗ngli, uning murakkab 
tuyg‗ulari sari olib boradigan bir yo‗lgina xolos. Zero, shoira Zebo Mirzo 
ta‘kidlaganidek: 
Tuni bilan qiynaldi yurak, Yeta olmay nur yo‗llariga. Isming qo‗ndi 
kapalak kabi, Goh tushimga, Goh qo‗llarimga…
demak, lirik qahramon bezovta, 
uning qalbi nimagadir intilmoqda, neni kutmoqda, shu sababli ham ―tuni bilan 
qiynaldi yurak‖.
She‘rning botiniy olami – tuyg‗u mazmunidir. Mana shu olamga boshlovchi, 
unga eltuvchi, undan xabar beruvchi san‘at – nihoyatda go‗zal, san‘atkor esa hassos. 
Balki san‘atning ilohiyligi ham shundadir. She‘rning keying bandlarida tuyg‗ular 
pog‗onama-pog‗ona mukammallashib ijodkor ―men‖I reallasjib boraveradi. 
E‘tiborimizni she‘rning so‗nggi misralariga qaratar ekanmiz, lirik qahramon 
maqsadini ilg‗agandek bo‗lamiz: 
Sen kelmading, 
Biroq bu gal ham… 
Men kunning qon yuziga boqib — 
g‗ijimlanib otilgan xatday — 
Yuragimni yubordim yoqib!.. 
Tuni bilan yomg‗irlar yog‗di… 
Ozurda yurak, g‗amdan ezilgan yurak, ayriliqdan yig‗lagan yurak – 
g‗ijimlanib otilgan yurak. Bu kabi o‗xshatishlar, tashbehlar faqat Zebo Mirzogagina 
xosdir. Bu kabi go‗zal misralarni faqat o‗qish emas, musiqa singari eshitish, his qilish 
lozim. She‘rda hijronning alamzadaligi shu yo‗sin kitobxon xotirasiga saqlanib 
qoladi. Ayriliqning nihoyatda og‗irligi, insonni botanan va zohiran zabt etishi she‘r 
davomida san‘atkorona tasvirlangan.
Xullas, Zebo Mirzo she‘rlari orqali qolipga tushmaydigan, qirg‗oqlarni yuvib 
ketishga qodir qudratli tuyg‗ular egasi bo‗lganligini ko‗rsatadi. Chinakam she‘r 
hamisha kuchli tuyg‗ular po‗rtanasi, yoniq hislar olovidan tug‗iladi. Tuyg‗ulari o‗ziga 

---