Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
119 
Tongning ko‗plikda ishlatilishi uning kengliklar quchog‗iga singib ketgan 
holatda tasavvur qilinishini ta‘minlagan bu she‘rda shoirning katta iste‘dodi namoyon 
bo‗ladi. Bu misralar hayot haqiqatiga mos keladigan reallik ekani va ijodkorning 
kayfiyatini eng munosib yusinda aks ettira olishi bilan diqqatga molikdir. Zebo 
Mirzoning har bir she‘ri uchun tabiatni tasvirlash asosiy maqsad emas. U har bir 
she‘rida tabiatning biror bir holatini o‗ziga xos tarzda ifoda etgan bo‗lsa-da, mana shu 
tasvirlarga insonning ko‗ngil holatini muhrlashga intiladi.
―She‘riy asarni anglash, undagi muallif ko‗zda tutgan niyatni, maqsad va 
vazifalarni tushunib yetish, she‘r g‗oyasinig mag‗zini chaqish uni o‗qishdan, yanada 
aniqrog‗i ifodali o‗qishdan boshlanadi‖ [5, 83], -degan ta‘kidlar ancha o‗rinli va 
asoslidir. Shu ma‘noda shoira Zebo Mirzo she‘riyati o‗qirmanda ham, kitobxonda 
ham katta taassurot va huzurbaxsh tuyg‗ularni shakllantiradi va uyg‗otadi: 
Yondi, o‗chdi, so‗nggi chiroq ham, 
Derazaga tikilgan xiyol, 
Sirlarini tunlarga aytdi, 
Yomg‗irlarda ivigan Ayol… 
…Yuzlaringga yuzim bosgali 
Ko‗nglim edi – eng chiroyli taxt. 
Sen chiqmading… 
xabar olmading… 
Eshigingdan yig‗lab qaytdi Baxt… 
Zebo Mirzo sheʼrlarining aksariyatida kuchli obraz, porloq fikr koʻpincha 
soʻnggi bandda beriladi. Lirik qahramon oʻz qismatining g‗amboda ekanligidan nolib 
kelar ekan, tuygʻular junbushi borgan sari pog‗onama-pog‗ona yuksalib 
boraveradi. Shoira Zebo Mirzo faqat oʻz shaxsiy hayoti qobigʻida qolishi mumkin 
boʻlmagan darajadagi ijodkordir. Shoira tasvirlagan qalb kechinmalari tashqi olamda 
ro‗y berayotgan voqelikka munosabat sifatida namoyon bo‗lganligini kuzatish 
mumkin.
Darhaqiqat, ko‗ngildagi muzliklarni eritib, yuraklarga bahoriy iliqlik olib 
kirish – chin shoirning vazifasi. Asl shoir o‗zi uchun yozadi, ammo yozganlari 
qalbiga doir bo‗lgani bois o‗zgalarga ta‘sir qiladi, ularni bezovta etadi va o‗zgartiradi 
[6, 380]. Chinakam iste‘dod hayotning har qanday holatidan go‗zallik topishi, 
turmushdagi har qanday jo‗n narsa zamirida hikmatni ko‗ra bilishdir. Shoira shunday 
yozadi: 
Maysalar titrog‗i kirar jonimga, 
Chayqalar ko‗ksimda olov dengizi… 
Gulladim sochimdan tirnog‗imgacha, 
Men qanday daraxtman, 
Men kimman o‗zi? 

---