Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari 2020/1(22) issn 2181-9580

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/1(22) 
universitetlarda maktabgacha ta’lim tashkilotlari uchun bo‘lajak pedagoglarni tayyorlash
5
, 
Terry Hyland kompetentli ta’lim va kasbiy rivojlanish
6
, Sonja Sheridan maktabgacha 
ta’lim sifatini oshirish masalalari bilan shug‘ullanishgan
7
. 
O‘rganilayotgan muammoga bag‘ishlab olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlarda bir 
qancha o‘ziga xos kamchiliklar kuzatiladi, odatda, ular zamonaviy talablar hamda 
amaliyotda 
sodir 
bo‘layotgan 
o‘zgarishlarning yetarli darajada inobatga 
olinmaganligi bilan bog‘liq bo‘lgan kamchiliklardir. Masalan, raqamli 
texnologiyalarni keng joriy etish sharoitida maktabgacha ta’lim tashkilotlari 
rahbarlarining kompetentligi va kasbiy rivojlantirish ilmiy muammolari yetarli tadqiq 
etilmagan, shuningdek, maktabgacha ta’lim tizimida rahbarlarning innovatsion 
kompetentligi, innovatsion rivojlanish strategiyasining asoslanishi, ularning 
amaliyotga joriy etilishi masalalari yetarli darajada ishlab chiqilmagan. 
Maktabgacha ta’lim tashkilotlari rahbarlarining kasbiy faoliyati innovatsion 
faoliyatning polistrukturali mazmuniga ega. Ular faoliyatiga nisbatan qo‘yiladigan 
talablar ta’lim jarayonining muntazam ravishda zamonaviylashtirish zaruriyati, yangi 
tashkiliy shakllar, ta’lim, tarbiya va boshqaruvning innovatsion texnologiyalarini 
izlash, pedagogik faoliyatdagi tajribalar va izlanishlar ulushining ortishi bilan 
shartlangan. Samarali innovatsion faoliyatni amalga oshirish uchun maktabgacha 
ta’lim tashkilotining rahbari boshqaruv nazariyasi qonuniyatiga muvofiq tarzda 
amaliy faoliyatni tashkil etish haqidagi maxsus bilimlarni yetarli darajada 
o‘zlashtirgan bo‘lishi lozim. Bundan tashqari, innovatsion kompetentlik ta’lim 
tizimidagi innovatsion menejmentga taalluqli bilim hamda ko‘nikmalar hajmiga ham 
bog‘liq. Ko‘pgina tadqiqotchilar maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbarining kasbiy 
faoliyati samaradorligidagi kamchiliklarni 
mohiyatan boshqaruv jarayonini 
innovatsiyalar bilan samarali qo‘llab-quvvatlab turishi lozim bo‘lgan metodik va 
axborot ta’minoti tizimi faoliyatining past darajasi bilan bog‘lab tushuntiradilar. 
Fikrimizcha, maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbarining kasbiy kompetentligi – 
nafaqat o‘zining muammolarni yaxlit va chuqur tahlil qilish, aniqlash, aniq tarzda 
shakllantira olish qobiliyati, balki ularning yechimiga erishish uchun innovatsion 
yondashuvlarni samarali qo‘llay olishdan ham iboratdir. Innovatsion kompetentlilik 
kreativlik, innovatsion tafakkur, innovatsion g‘oyalarni izlab topish hamda ularni 
optimal ravishda joriy etish imkoniyatlaridan foydalanish, yangiliklarni tanlash va 
tashkil etishga nisbatan tizimli, prognostik yondashuv, o‘zini tahlil qilishga tayyorlik 
va qodirlik kabi shaxsiy fazilatlarining muayyan yig‘indisini talab qiladi. Bizning 
fikrimizcha, maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbarining innovatsion kompetentligi – 
innovatsion g‘oyalarni shakllantirish; tanqidiy tafakkurga ega bo‘lish; uzluksiz 
ravishda o‘z ustida ishlash va bilimini oshirish; faoliyatga nisbatan tizimli 
yondashuvni qo‘llay bilish; ijodkor insonlarni izlab topib, ularni jamoa sifatida 
5
DM Early, PJ Winton. Preparing the workforce: Early childhood teacher preparation at 2-and 4-year institutions of higher 
education // Early Childhood Research Quarterly, 2001, vol. 16 (3), pp.285-306. 
6
Terry Hyland. Professional Development and Competence
‐
based Education // Educational Studies, 1993, vol.19(1), pp.123-132. 
7
Sonja Sheridan. Quality Evaluation and Quality Enhancement in Preschool: A Model of Competence Development // Early Child 
Development and Care, 2001, vol.166 (1), pp.7-27. 

---

28