Toshkent davlat moliya instituti

2-jadval
Covid-19 ning turizm sohasiga ta’siri (2020-y)

Manba: https://preventepidemics.org/covid19/indicators/⁴
Qitalararo mehmonlar mamlakat bo‘ylab sayohati vaqtida o‘rtacha hisobda 2 ta shtatda bo‘ladilar. San-Fransiskoga yaqin joylashgan rayon — Silikon vodiysi yuqori texnologiyalarni rivojlantirishning asosiy markazi hisoblanadi. Shu sababli u ko‘proq Yaponiyalik turistlarni jalb qiladi. Chet el mehmonlarining kelishi quyidagicha: ularning asosiy qismi Nyu-Yorkka to‘g‘ri keladi va 17,9%ni tashkil qiladi, undan keyin Tinch okeani qirqog‘i (19,5%), Florida o‘zining qirg‘oq bo‘yicha shtatlari bilan birgalikda 18,5%ni tashkil qiladi.
AQSH aholi sonining ko‘pligiga qaramasdan mamlakatdan chetga kam turist sayohatga chiqadi. Masalan, 1992 yil chet davlatlarga 52,8 mln kishi ketgan. Ularning aksariyat qismi qo‘shni bo‘lgan Meksika va Kanadada bo‘lishgan. Bu mamlakatlarga boradigan 1 kunlik turistlarning soni esa bundan ham ko‘proq. Meksikaga 50 mln kishi, Kanadaga esa 23 mln kishi to‘g‘ri keladi. 1992 yilda chetga chiqish turizmining 25%i Yevropaga, 17%i Uzoq Sharqqa va 10%i Karib basseyniga to‘g‘ri keladi. Amerikaliklarning qisqa dam olish ta’tilining 51%i 2 yoki undan kamroq tunni tashkil qilgan. Bu sayohatlarning aksariyati avtomobillarda (80%) uyushtiriladi. Amerikaliklar orasida qirg‘oq va ko‘llar bo‘yida joylashgan kurort hamda dam olish zonalarining mavqei oshib bormoqda.
1.2. Amerikada turizmning rivojlanish bosqichlari
AQShga qo‘shni bo‘lgan mamlakat Karistik markazi shunday hudud geografiyasiga ega. Aholi soni 26,5 mln kishini tashkil qiladi.
Kanadaning ichki turizmi AQShning ichki turizmini eslatadi. Turistlar uchun Ontario va Kvebek, Alberto va Britaniya Kolumbiyasi yuqori mavqega ega. AQSH bozorining 18,9 mln. ini kanadaliklar tashkil qiladi. Kanadalik turistlar AQShning janubida joylashgan yozgi va qishki kurortlarga, Meksika va Karib basseyniga qiziqishadi. Yevropa va Buyuk Britaniyaga kanadaliklar asosan qarindosh va do‘stlarini ko‘rish uchun boradilar (38%dan ko‘prog‘i). Kanadaga chet el mehmonlarining kelishi turizmda 90-yillarining boshlarida turg‘un holatga uchradi. 93-yilda esa kamaya boshladi. AQShdan keluvchi turistlar soni 1987 yilda 12,7 mln kishidan 1992 yilda 11,8 mln. ga tushdi. Shu bilan birga Osiyo mamlakatlaridan keluvchi turistlar soni ham kamaydi. Kanada bozorini asosan Buyuk Britaniya, AQSH va Fransiya to‘ldirib kelmoqda.
Meksikada iqtisodiy muammolar bir talay. Bulardan eng asosiysi esa chet ellardan olingan qarzlar. Aholining ko‘pligiga qaramasdan mamlakatda ichki hamda chetga chiqish turizmi kam rivojlangan. 1992 yilda mamlakatda 4,3 mln ga yaqin chet ellik turist va 38 mln ichki turistlar mavjud bo‘lgan. Biroq mamlakatda turizm sohasini rivojlantirish uchun katta imkoniyatlar va ulkan turistik resurslar mavjud.
Qo'shma Shtatlardagi turizm har yili millionlab xalqaro va mahalliy sayyohlarga xizmat ko'rsatadigan yirik sanoatdir. Chet elliklar AQShga tabiiy mo''jizalar, shaharlar, tarixiy diqqatga sazovor joylar va ko'ngilochar joylarni ko'rish uchun tashrif buyurishadi. Amerikaliklar shu kabi diqqatga sazovor joylarni, shuningdek, dam olish va dam olish joylarini izlashadi.
Qo'shma Shtatlardagi turizm tez sur'atlar bilan rivojlanib bordi shahar turizmi o'n to'qqizinchi asr oxiri va yigirmanchi asrning boshlarida. 1850-yillarga kelib, AQShda turizm madaniy faoliyat sifatida ham, sanoat sifatida ham yaxshi rivojlandi. Nyu-York shahri, Los Anjeles, Chikago, Boston, Filadelfiya, Vashington, Kolumbiyava San-Fransisko, AQShning barcha yirik shaharlari, 1890-yillardan beri ko'plab sayyohlarni jalb qildi. 1915 yilga kelib, shahar bo'ylab sayohatlar amerikaliklarni idrok etish, uyushtirish va ko'chib o'tishda sezilarli o'zgarishlarga olib keldi.
Sayyohlikni demokratlashtirish yigirmanchi asrning boshlarida avtomobil sayohatni inqilob qilgan paytga to'g'ri keldi. Xuddi shunday havo sayohati 1945–1969 yillarda sayohatlarda inqilob yasab, Qo'shma Shtatlardagi turizmga katta hissa qo'shdi. Qo'shma Shtatlarda sayohat qilgan xalqaro tashrif buyuruvchilar tomonidan sayyohlik va turizm bilan bog'liq tovarlar va xizmatlarni sotib olish 2017 yil fevral oyida 10,9 milliard dollarni tashkil etdi.
AQShda turistlar boshqa mamlakatlarga qaraganda ko'proq pul sarflaydilar, shu bilan birga sayyohlar sonidan keyin uchinchi o'rinni egallaydilar Frantsiya va Ispaniya.Tafovut AQShda qolish muddati bilan izohlanishi mumkin.