Тошкент давлат иқтисодиёт университети И. Саифназаров, А. Мухтаров, Т. Султонов, Д. Эрназаров Илмий тадқиқот методологияси

11.2. Диссертация ҳақида умумий тушунча ва унинг ёзиш методикаси.



Она – Ватанимизни равнақ топтириш, юртимида илмий муҳитни юксалтириш, халқимизда, айниқса, ёшларда илмий фанга интилишини кучайтириш, илмий-техникавий, инновацион соҳаларни янада тараққий эттириш келажакда ҳали кўплаб эзгу ишларни амалга оширамиз.
Шавкат Мирзиёев,
1-жилд. 179 бет. 2017 йил.
Диссертация – (лот. тадқиқот, мулоҳаза) – илмий даража олиш учун ёзилган тадқиқ этилган ва кенг жамоатчилик олдида якка тартибда ҳимоя қилинадиган илмий асар.²⁵
Магистрлик диссертацияси – магистрни тайёрлаш бўйича асосий касбий таълим дастурига ўқитишнинг якунловчи босқичида талаба - магистрант томонидан илмий раҳбар раҳбарлигида мустақил бажариладиган илмий йўналишдаги якуний малака иши.²⁶
Магистрлик диссертацияси доктиорлик диссертациясидан жиддий фарқ қилади. У кўпроқ ўқув тадқиқотчилик ишлари бўлади. Иш ҳимоя қилингандан сўнг магистр деган даража берилади. Магистрантларнинг илмий тадқиқотчилик ишлари фаолияти XXI аср илм фани мавоффақиятининг гаровидир. Бугунги кунда бизни ўраб турган жамийки нарсалар – бу инсон илмий фаолиятининг амалий шакллари бўлиб ҳисобланадиган технологиялар ва ишлабю чиқариш жараёни орқали моддий бойликларда мужассам бўлган ақлий иш маҳсулидир.
Магистрлик иши малакавий иш бўлганлиги учун уни ёзиш ва ҳимоя қилишда қатор талаблар келиб чиқади. Илмий иш бу аввало қатъий режали фаолиятдир. Гарчи фанда тасодифий кашфиётлар қилиб турилсада, лекин фақат режали замонавий воситалар воситалар билан пухта қуролланганилмий тадқиқот табиат ва жамиятдаги объектив қонуниятларни очиш ва теран очишга ёрдам беради. Шундан кейин аввал-бошдан фикрнинг аниқ мақсадини кўзлаб ишлашни давом эттириш, олдинга қўйилшган илмий тадқиқот схемасини аниқлаштириш, ўзгартириш, унга қўшимчалар қилиш жараёни кечади. Илмий тадқиқот умумий мақсади қуйидаги эҳтиёжларга жавоб берадиган назарияларни қуришдан иборат:

• 
  фактларни таҳлил қилиш, таснифлаш бир тизимга солиш; (синтез қилиш);
  
• 
  реал оламни фактлар орқали таҳлил қилиш ва англаб олиш;
  
• 
  яъни натижаларни олдиндан айтиб бериш ва ҳодисалар ривожини башорат қилиш.
  

Тадқиқот умумий илмий методологиясининг процессуал тузилиши:

1. 
   олдигни тадқиқотлар тажрибасини ўрганиш;
   
2. 
   муаммоли нучталарни ўрганиш;
   
3. 
   мушоҳада юритиш;
   
4. 
   ечимини излашнинг етакчи тамойилларини асосли танлаш;
   
5. 
   услубларнинг қўлланилиши;
   
6. 
   ҳодиса моҳиятига кириб бориш.
   

11.2.3- Чизма

Илмий тадқиқотни мувоффақиятли бажариш шартлари Учинчи Мавзунинг муҳимлиги, уни анлаб олиш заруруиятини идрок этиш, вужудга келадиган саволларга жавоб беришга интилиш Тадқиқот дастурини ишлаб чиқиш маҳорати, предметини аниқлай билиш, адабиётлар билан ишлаш, фаразларни илгари суриш, мақсадларни қўйиш ва амалга ошириш ва тадқиқотчилик ҳисоботини расмийлаштиришгача бўлган ҳоказо ишлар. Биринчи Иккинчи Умумий тайёргарлик – тадқиқот усулларни эгаллаш даражаси

11.2.4- Чизма