Toshkent davlat iqtisodiyot

7.2. Savdo vositachisining roli va funksiyalari 

Marketing  strategiyasining  ikkita  turi  –push-strategiya  va  pull-strategiyani 

tavsiflash  foydali  bo‘ladi.  Ular  o‘rtasidagi  asosiy  farq  –  savdo  vositachisining 

rolidadir.  Push-strategiyada  savdo  vositachisi  juda  muhim  rol  o‘ynaydi,  pull-

strategiyada  uning  roli  passiv  bo‘ladi.  Pull-strategiyada  ishlab  chiqaruvchi  bevosita 

yakuniy  xaridorga  yo‘naltirilgan  shaxsiy  sotuvlar  va  reklama  faoliyati  yordamida 

yakuniy  xaridorlar  darajasida  talab  yaratish  uchun  javobgarlikni  o‘z  zimmasiga  oadi. 

Push-strategiyada shaxsiy sotuvlar  marketing kanalining barcha pog‘onalarida sotuvni 

rag‘batlantirish uchun foydalaniladi. Push-strategiyada savdo vositachisi talab yaratish 

uchun, pull-strategiyada esa – talabga xizmat ko‘rsatish uchun javob beradi. 

Push-strategiyada  marketing  kompleksining  barcha  elementlariga  shu  tarzda 

tuzatish  kiritish  kerakki,  asosiy  e’tibor  savdo  vositachilarining  faol  roliga  qaratilishi 

lozim. 

Push-strategiyalar  odatda  selektiv  taqsimot  bilan  birgalikda  kuzatiladi.  Pull-

strategiyalarga  xos  bo‘lgan  belgi  intensiv  taqsimlash  hisoblanadi.  Pull-strategiyada 

reklama  va  sotuvni  rag‘batlantirish  bo‘yicha  tadbirlar  ko‘pincha  marketing 

kommunikatsiyalari  budjetida  ustunlik  qiladi,  push-strategiyada  esa  mahsulotni  ilgari 

surishning  asosiy  vositalaridan  biri  shaxsiy  sotuvlar  hisoblanadi.  Push-strategiyada 

---

 

128 

 

savdo  vositachisiga  mahsulot  alohida  mijozlar  talablarini  qondirishi  uchun  mahsulot 

kastomizatsiyasi uchun javobgarlik yuklatilishi mumkin.