Toshkent davlat iqtisodiyot

Bob bo‘yicha xuloslar 

Sanoat  xaridlarlari  –  sanoat  marketingining  teskari  tomonidir.  Marketologlar 

mijozlarni  izlagani  kabi,  xaridorlar  ham  sotuvchilarni  izlaydi.  Xaridlar  bo‘limi  – 

tashkilotni  uning  atrof-  muhit  bilan  bog‘laydigan  muhim  bo‘g‘inlardan  biridir. 

Korxona  va    tashkilotlar  xaridlarni  yuritish  strategiyasini  ishlab  chiqishi  va  ushbu 

tizimini  hayotga  tatbiq  etadigan  va  xarid  funksiyasini  bajaradigan  strukturani 

yaratishlari lozim. 

Xarid 

jarayonining 

vazifasi 

odatda 

«zarur 

tovarlarni 

kerakli 

miqdorda 

kerakli 

narxda 

kerakli 

vaqtda 

va 

kerakli 

joyga 

yetkazib 

berish sharti bilan xarid qilish» sifatida ta’riflanadi. 

Xaridlar  bo‘limining  birinchi  galdagi  vazifasi  tashkilot  faoliyati  uzluksizligini 

ta’minlash  hisoblanadi. Shu sababli ta’minotchini baholashda buyurtmachi  uchun eng 

muhim mezon ta’minotchining ishonchliligi sanaladi. 

---

 

45 

 

Sanoat  marketingida  xarid  qilish  strategiyasini  ishlab  chiqish  yo‘nalishlari 

quyidagi  omillarni  ta’sirini  xisobga  olishi  talab  etiladi:  narx,    mahsulot  sotib  olish 

jaxmi, xarid xususiyatlari,   xarid qilish jarayoni, muammolar.  

Amaliyotda korxonalar yoki umuman xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar turli ta’minot 

tizimlarda  birlashadilar  va  ular  ana  shu  tizimlarda  samarali  faoliyatini  ta’minlashga 

intiladilar,  ular  quyidagi  bir  qator  modellardan  foydalanadilar:  “Kanban”  tizimi, 

yetkazib berishni ta’minlash (SDP), DRP (Distribution Requirements Planning) tizimi, 

LRP  tizimi (Logistic Requirements Planning),  ORM tizimi (Quick Response Method)  

va boshqalar. 

Xarid  vaziyatlarining  uch  xil  turi  ajratib  ko‘rsatiladi:  o‘zgarishlarsiz  takroriy 

xarid, o‘zgarishlar bilan takroriy xarid va yangi vazifalarni hal qilish uchun xarid. 

 

Sanoat  bozorida  xaridorlarning  xulq-atvori  modellari  ichida  Uebster  va  Uind 

nazariyalari  ham  axamitga  ega.  Ushbu  maodel  atrof-muxit,  tashkiliy,  shaxslararo  va 

alohida shaxslarning bir qator gurx omillariga  aloxida e’tibor qaratadi.    

Kalit  so‘zlar:  sanoat  tovarlari,  sanoat  xaridlari,  distrib’yuter,  ta’minot  tizimi, 

ta’minot  zanjiri,

 

xom-ashyo  va  texnologiyalarini  xarid  qilish,  xulq-atvor  modellari, 

xarid stratgiyasi