Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov


Голубков Е.П. Маркетинговые исследования: теория, методология и практика



Download 4,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet73/200
Sana08.06.2022
Hajmi4,94 Mb.
#643363
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   200
Bog'liq
Marketing (M.Qosimova, M.Yusupov va b.).decrypted

1 Голубков Е.П. Маркетинговые исследования: теория, методология и практика:
Учеб. изд. 2-е перераб. и доп.-М.:Финпресс, 2003.
www.ziyouz.com kutubxonasi


1 Agar ma’lum bir vaqtning ichida kon’yunkturaning rivojlanish 
tendensiyalari va sur’atlarini bilib olish masalasi qo’yilgan bo’lsa, u holda 
kon’yunktura tahlili shu vaqtning ichida uning dinamikasini o’rganish yo’li 
bilan olib boriladi,
2 Agar eng oxirgi sanaga kon’yunktura holatini aniqlash masalasi 
qo’yilgan bo’lsa, u holda, iqtisodiy siklning fazasini va faza ichidagi misol 
tariqasidagi joyini aniqlash yo’li bilan olib boriladi. Shuni e’tiboiga olish 
kerakki, kon’yunktura tahlili va uzoq tendensiyalarning rivojlanishini 
aniqlash o’zaro bog’liq va bir - birini to’ldiradi.
Kon’yunktura tahlili jamiyatning xo’jalik hayoti qiyinligini hisobga olmagan 
holda u yoki bu qarashlami tasdiqlaydigan o’zboshimchalik bilan tanlangan 
omillar va statistiktik ma’lumotlarga yondoshib emas, balki bir-biriga qarama- 
qarshi xodisalaming yig’indisiga yondashish kerak. Kon’yunktura tahlilining 
shakli bu kon’yunktura sharxi va ma’lumotnomasidir.
Mahsulotni ishlab chiqarishni belgilanganligiga qarab, mahsulotni 
absolyut birligi o’lchovlarida ishlab chiqarib, ishlab chiqarish davrini 
davomiyligi, iste’molchilar doirasi tezroq yoki sekinroq kon’yunkturani 
o’zgarishini aks ettiradi.
Ba’zi tarmoqlar, masalan qora metallurgiya, havo va suv transporti, 
qurilish belgilangan iste’molchilar uchun oldindan buyurtma qilish tizimi 
bo’yicha ishlaydilar. Boshqalar esa, ya’ni avtomobil , radioelektron va shu 
kabilar qisqa muddat ichida ishlab chiqariladi va bozorda noma’lum 
iste’molchilaxga sotiladi. Uzoq muddatli tovarlami ishlab chiqarishni qisqarishi 
yoki o’z ishi natijasida ishlab chiqarish konyunkturasini yaxshilash yoki 
yomonlash aniq ko’rsatkichi bo’lib hisoblanmaydi. Chunki katta buyurtma 
portfelining kattaligi yoki shunday tarmoqlarda uning yo’qligi mahsulot ishlab 
chiqarish dinamikasining iqtisodiy siklning dinamikasidan rad etadi.
7.3.Konyunkturani bashorat qilish
Ayrim tovar bozor konyunkturasini o ’rganishdan maqsad to’g’ri 
bashorat qilish va o’zgarishlaming oldindan aytib berishdan iboratdir. 
Umuman bashorat - bu obyekt ahvolining kelajagi haqida, fikrlari va 
rejalarini ro’yobga chiqarish yo’llari va muddatlaridir. Bashorat insonning 
o ’rganish va amaliy faoliyatida yo’llangan obyekti bo’lib, jarayonlar, 
ko’rinishlar, xodisalar bo’lishi mumkin.
Bashorat qilish bu- obyektning kelajagini tahlil qilish va bu kelajakni 
qanday bo’lishini ko’ra bilishdir. Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarning bashorat 
imkoniyatlari eng awal sabab va hodisa bog’lanishlarining tabiat xarakterlari
www.ziyouz.com kutubxonasi


orqali aniqlanadi. Oldindan aytib berish, bashorat qilish faqat umumiy xossalar 
va qonuniylikka ega bo’lgan sabab va xulosalar aniq bo’lgan jarayonlaiga bog’liqdir.
Iqtisodiy bashorat konyunkturasini tuzishning asosiy imkoniyatlari 
iqtisodiy hodisalami rivojlanishi to’g’ridan - to’g’ri vaqt taqozosi orqali 
aniqlanadi. Bashorat qiluvchining vazifasi hozirgi kunda ko’z ostida 
oldingilami esga olib, kelajak elemetlarini topish va umum tendensiyalarini 
o’rganib shuhodisalami rivojlanishining kelajagini ko’rsatib berishdir.
Bashoratning maqsadi va xizmati rasional yechimlar qabul qilish uchun 
muqobil iqtisodiy rivojlanish va uning ijtimoiy-iqtisodiy natijalarini ko’ra 
bilishdir. Bashorat qilish umumiy rejalashtirishni va boshqarishni rivojlantirish 
uchun samarali qurol bo’lib xizmat qiladi. Jahon bozori rivojlanish kelajagini 
aniq ko’ra bilish uning imkoniyatlarini va ehtiyojlarini aniqlash uchun davlat 
miqyosida qaysi sohalarini o’sishi va effektivligini aniqlash va radikal 
o’zgarishlarini va ilmiy ishlab chiqarishni baholashga imkoniyat beradi.
Bashorat qilish har doim ishni rejalashdan oldingi bosqichi hisoblanadi, 
marketing dasturi va rejasining asosiy variantlaridan biri hisoblanadi, chunki 
bashorat qilishning maqsadi- bilimimizning darajasiga to’g’ri keladigan va 
bashoratga kiritilishi asosida mumkin bo’lgan holatlaming rivojlanishini 
kengroq bo’lishi mumkin bo’lgan muqobil yo’llarini berishdir. Bu holatda 
qaror qabul qilish bashorat variantlarining ko’proq bo’lishi mumkin bo’lgan 
asoslangan tanlov hisoblanadi. Bashorat qilish — ilmiy-tahliliy ajralmas 
bosqichdir. Ishlab chiqarilgan bashoratlar asosida qarorlami qabul qilish 
ham qaror hisoblanadi. Hozirgi vaqtda iqtisodiy bashorat qilish 1-1,5 eng 
ko’pi 2 yildir, muddatli 5 yilgacha, uzoq muddatli 5 yildan ortiq va 15- 
20gacha. Qisqa muddatli bashorat qilish bu har doimgi kon’yunktura 
bashoratidir, u har kungi amaliyotning boshqaruvchisi hisoblanadi, uzoq 
muddatli bashorat qilish umumiy tendentsiyalarini aniqlaydi, iqtisodiy 
programmalami tuzishda asos hisoblanadi va u kelajak konyunkturani aniqlash 
uchun muhimdir. Hozirgi vaqtda zamonaviy ilm-fanda bashorat qilishning 
yuzdan ortiq turli uslublari qo’llaniladi. Ular bir-birlaridan qo’Uanmalari 
bilan, ularni qo’llash va asoslanganliklari bilan farq qiladi. Ulaming orasida 
ekspert baholash uslubi, miya hujumi, tarixiy analog, har xil matematik- 
statistik uslublami qo’llash bilan farq qiladi.
Kon'yunkturani bashorat qilishda kon’yunktura rivojlanishi umumiy 
tendensiya baholaridan boshlash kerak. Buning uchun esa kelajak 
kon’yunkturani zamonaviy kon’yunkturadan ajratish uchun hamma narsani 
e’tiborga olishi kerak. Bu maqsad esa uzoq davr uchun xizmat qiladi. 
Kon’yunktura rivojlanishidagi ichki omillar bilan bir qatorda yana shu
www.ziyouz.com kutubxonasi


mamlakatning iqtisodiyotiga jahon kon’yunkturasining ta’sir etishini ham 
kuzatish kerak, chunki u ba’zi mamJakatlar uchun kon’yunktura sinish 
paytida katta ahamiyatga ega bo’lishi mumkin. Agar mamlakatning tashqi 
iqtisodiy aloqalari qancha kuchli bo’lsa, shunchalik unga bo’lgan ta’sir ortadi.

Download 4,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   200




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish