8-mavzu. Noaniqlik sharoitida murakkab tizimni boshqarish: tashqi muhit holatining noaniqligi va strategik qarorlar

8-MAVZU. NOANIQLIK SHAROITIDA MURAKKAB TIZIMNI BOSHQARISH: TASHQI MUHIT HOLATINING NOANIQLIGI VA STRATEGIK QARORLAR

Reja:

1.	Umumiy tushunchalar
2.	Maksimaks qoyidasi
3.	Maksimin qoidasi (Vald qoidasi)
4.	Minimaks qoyidasi
5.	Sevidj qoyidasi
6.	Gurvits qoidasi (optimizm-pessimizm qoidasi)
7.	Laplas qoyidasi

1. 
   UMUMIY TUSHUNCHALAR.
   

Qaror qabul qiluvchi shaxs (QQQSH) qarorlar qabul qilganda olinadigan tegishli yutuqlarni bir biri bilan solishtiradi. Muayan qaror tashqi muhitning muayan holatida eng katta yutuq keltirishi mumkin, tashqi muhitning boshqa holatida esa boshqa qaror eng katta yutuq keltirishi mumkin. Agar tashqi muhitning turli holatlari ma’lum bo‘lsa, lekin ularning qachon, qanaqa ehtimollik bilan ro‘y berishi ma’lum bo‘lmasa, tashqi muhit holati noaniq bo‘ladi.
Xayotda bunday vaziyatlar ko‘plab uchraydi. Masalan, foyda solig‘i hukumat qarori bilan past, o‘rta yoki yuqori qilinib o‘rnatilishi mumkin. Agar foyda solig‘i qanaqa bo‘lishi tadbirkorlar uchun oldindan ma’lum qilinmasa, ular kelasi yil uchun investitsiyalarni rejalashtirganda “foyda solig‘i turli bo‘lishi mumkin” degan axborotdan kelib chiqishadi. Ya’ni noaniqlik sharoitida qaror qabul qilinganda tizimning tashqi muhit holati ehtimolini baholashning imkoniyati yo‘q.
Demak, QQQSH bir necha tashqi muhit holatlaridan aynan qanaqasi yuzaga kelishini bilmay turib, qaror qabul qiladi va natija aynan qanaqa holat yuzaga kelishidan bog‘liq bo‘ladi. Shunday bo‘lsada, xattoki shunday vaziyatlarda ham qaror qabul qilish qoidalariga asoslanib qaror qabul qilish talab qilinadi. Bunday sharoitda QQQSH o‘zining tajribasi, intuitsiyasi va rahbarlik tajribasiga asoslanadi.