Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

beqiyosdir. U lam ing faoliyat k o ’rsatishlari uchun obyektiv zaruriyatlari
m a v ju d . S a n o a t is h la b c h iq a r is h n in g r iv o jla n ish q o n u n iy a t i
maxsuslashtirilishi tufayli tovarlar k o’p korxonalarda tor assortim entli
b o’ladi. Chakana savdo uchun esa aholiga m o’l-k o ’l, universal assortimentli
tovarlar taklif etish zam onaviy marketing talabidir.1 Ulgurji savdo bazalari
ana shu tor ishlab chiqarish assortim entidan keng universal savdo
assortimentini shakllantiradi. Tovar birjalarining ulgurji savdo faoliyatining
bazalaridan farqi, ular tovarlam i sotib o lish va qayta sotish bilan
shug'ullanm aydi, om bor x o ‘jaliklari ham y o ‘q, ular faqat vositachilik
qiladilar. Agent va brokerlar vositachilik ishini bajaradilar, am m o m oddiy
javobgarlikni b o ’yinlariga olmaydilar. Agentlar ishlab chiqarish firmalarida
va ulgurji savdo bazalarida ishlashadi. Brokerlar tovar birjalarida asosiy o ’rinni
egallaydilar. Brokerlar joyi birjada tanlov asosida sotiladi, ular bir tomondan
birjadan, ikkinchi tom ondan, o ’z faoliyatlari uchun haq oladilar.
Diler — mustaqil kichik vositachi tadbirkor bo’lib, oldi-sotdi ishlarini
bajaradi va moddiy javobgarlikqa ega.
Vositachi hamkorlami tanlash hamma tovar ishlab chiqaruvchilar uchun
muhim davr hisoblanadi. Eng aw alo shunga ahamiyat berish kerakki, tanlab
olinayotgan vositachi bir vaqtning o ’zida sizning firmangizning bozordagi
raqobatchisi b o ’lmasligi kerak. Um um iy holatda vositachi firmalar ichidan
sizning tovaringizni sotish b o ’yicha maxsuslashganini tanlash zarur. Yana
vositachi firmaning bozordagi obru - e ’tibori, mavqei, moliyaviy ahvoli
qanday va qaysi bank bilan ishlaydi kabi savollarga javob olish kerak. U ning
asosiy belgilaridan savdo shaxobchalarining moddiy texnikasi, joylashishi,