Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti y. E. Aliev, J. S. Fayzullayev innovatsion iqtisodiyot

4.3.1-rasm. Milliy patent tizimlari sxemasi
Innovatsion musobaqa patentlar poygasini o‘z ichiga olib, firmalararo innovatsiyada birinchilikka sazovor bo‘lish deganidir. Patentlar poygasida birinchilikni olgan firma o‘z mahsulotini sotishda maxsus huquqqa ega bo‘lib bozorda o‘z monopoliyasiga 15 yildan 20 yilgacha bo‘lgan davrda erishadi.
Mamlakatimizda ishlab chiqarishni modernizatsiyalash bo‘yicha olib borilayotgan islohotlar nafaqat korxonalarda ishlatiladigan texnika va texnologik jarayonlarni yangilashi, balki boshqaruv hisobini tashkil etishda innovatsion yondashuvni talab etadi. Shu nuqtai nazardan korxonalarda ishlab chiqarilgan mahsulotlarni baholashning amaliyotda qo‘llaniladigan ayrim jihatlarini tadqiq etish katta ahamiyatga ega.
So‘nggi yillarda o‘z kuchi bilan innovatsion mahsulot yoki xizmatlarishlab chiqargan korxonalar dinamikasi keltirilgan (4.3.2-rasm).


4.3.2-rasm. O‘z kuchi bilan innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar, ishlab chiqargankorxonalar soni(2010-2016 yillar).

Innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar ishlab chiqargan korxonalar soni 2016 yilda 2010 yilga nisbatan 8 barobarga kupayib, 289 tadan 2374 taga ortgan. Jumladan birinchi martta innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar ishlab chiqarishni o‘zlashtirgan korxonalar soni 696 taga ko‘payganligini ko‘rishimiz mumkin.

Innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar hajmi va xarajatlar dinamikasini2010-2016 yillardagi holatini tahlili qiladigan bo‘lsak, 2008 yilda innovatsion mahsulotlar, ishlar va xizmatlar hajmi 521,5 mlrd.so‘mni tashkil etgan bo‘lsa, 2016 yilda bu ko‘rsatkich 2571,4 mlrd so‘mga ortganligini ma’lumotlaridan ko‘rishimiz mumkin (4.3.3-rasm).



4.3.3-rasm. Innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar hajmi va xarajatlar dinamikasi (2010-2016 yillar).

2016 yilda o‘z kuchi bilan ishlab chiqarilgan innovatsion mahsulotlar, ishlar, xizmatlar hajmining asosiy qismi Toshkent shahriga (48 foizi), Qoraqalpog‘iston Respublikasi (18,3 foizi), Toshkent viloyati (9,3 foizi) va Andijon viloyatiga (8,3foizi) to‘g‘rikelmoqda. O‘zbekiston respublikasining boshqa viloyatlari hududiga 16,1 foizi to‘g‘ri keladi (4.3.4-rasm).