Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

To’rtinchi sabab - qishloq xo’jaligi iqtisodiy va ijtimoiy soxalarga ishchi
kuchi va kapital yetkazib beradigan tarmoqdir. Iqtisodiy rivojlangan
mamlakatlardagi tadqiqotlarda bu jarayon ishchi kuchining «shaxar» tarmoqlariga
o’tishi deb qaraladi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda qishloq xo’jaligiga
kapitalning jamgarilishi soxasi sifatida qaraldi va uning boshqa tarmoqlarni
investitsiyalashtirishi uchun manba bo’la olishiga e’tibor berildi. Ammo,
ko’pchilik rivojlanayotgan mamlakatlarda amalga oshirilayotgan yosh ishlov
beruvchi sanoat tarmoqlarini qo’llashdan iborat rasmiy protektsionizm siyosati
qishloqlar uchun g’oyat zarur mablag’larni industrlashtirish extiyojlariga
sarflanishi, ichki bozorda sanoat maxsulotlarining foydasiga qishloq xo’jaligi
maxsulotlariga noekvivalent ayirboshlanishi kabi salbiy oqibatlarni keltirib
chiqaradi. Xuddi shunday g’oya SSSRda partiyachi - iqtisodchi
Ye.O.Preobrajenskiy (1926) tomonidan ishlab chiqilgan edi. Uning amalga
oshirilishi 74 yil davomida SSSRda qishloqlarning xarob bo’lishi va qoloq qishloq
xo’jaligi ishlab chiqarishi saqlanib qolishiga qishloq axolisining turmush
darajasining og’irlashishiga olib keldi.