Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

26.1-jadval
Shanxay hamkorlik tashkilotiga a’zo davlatlar to‘g‘risida ma’lumotlar
(2019 yil) 
Davlat nomi 
Hududi
2
 
Aholisi soni
3
 
YaIM
4
 
ming 
km
2 
salmog‘i, 
% 
mln. 
kishi 
salmog‘i, 
% 
mlrd. 
doll 
salmog‘i, 
% 
O‘zbekiston 
447,4 
0,09 
34,0 
0,44 
50,5 
0,06 
Qozog‘iston 
2724,9 
0,53 
18,6 
0,24 
170,5 
0,20 
Xitoy 
9599 
1,88 
1 402,5 
18,21 
13608,2 
15,86 
Qirg‘iziston 
198,5 
0,04 
6,5 
0,08 
8,1 
0,01 
Rossiya 
17125,2 
3,36 
146.7 
1,91 
1657,6 
1,93 
Tojikiston 
143,1 
0,03 
9,1 
0,12 
7,5 
0,01 
Hindiston 
3287,3 
0,64 
1 370,5 
17,80 
2726,3 
3,18 
Pokiston 
803,9 
0,16 
217,4 
2,82 
312,6 
0,36 
ShHT bo‘yicha jami 34329,3 
6,73 
3205,3 
41,63 
18541,3 
21,61 
Dunyo bo‘yicha 
jami 
510072 
100 
7700,3 
100 
85804,4 
100 
1
O‘zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеntining 2020 yil 26 fеvraldagi “Xalqaro shartnomani tasdiqlash to‘g‘risida”gi 
PQ-4619-sonli Qarori 
2
 
https://ru.wikipedia.org/wiki/Список_государств_и_зависимых_территорий_по_площади
  
3
 
https://en.wikipedia.org/wiki/Список_стран_по_населению
  
4
 
https://gtmarket.ru/ratings/rating-countries-gdp/rating-countries-gdp-info
 

---

731 
Eng avvalo, O‘zbekiston raqobat jihatidan nisbatan ustunlikka ega bo‘lgan 
ishlab chiqarish sohalari tovarlari – qishloq xo‘jaligi, mashinasozlik, kimyo 
sanoati, qurilish materiallari sanoati, elektr energetikasi tovarlarining savdosini 
kengaytirishi maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, telekommunikatsiyalar, suv va 
energiya resurslaridan foydalanish, xalqaro turizm, hamkorlikdagi ekologik 
loyihalarni amalga oshirish borasida integratsiya aloqalarini kuchaytirish lozim. 
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, ShHTning tarkibida O‘zbekiston o‘ziga xos 
salmoqqa ega. Shu bilan birga ShHTning jahon miqyosidagi iqtisodiy salohiyati va 
salmog‘i ancha yuqoridir. O‘zbekistonning jahon hamjamiyatiga qo‘shilish 
talablaridan kelib chiqib, tashqi iqtisodiy faoliyat bilan shug‘ullanishi zarur 
bo‘lgan barcha muassasalar (tashqi iqtisodiy aloqa vazirligi, tashqi iqtisodiy 
faoliyat Milliy banki, bojxonalar xizmati va boshqalar) amalda yangidan tashkil 
etildi. Vazirlar Mahkamasidan tortib, boshqaruvning mahalliy darajasi va 
korxonalargacha bo‘lgan xo‘jalik subyektlarida tegishli tashqi iqtisodiy bo‘limlar 
tuzildi. Dunyoning bir qancha mamlakatlarida savdo uylari ochildi va savdo-sanoat 
palatalari barpo etildi. 
Engil sanoat sohasida tashkil etilgan qo‘shma korxonalar geografiyasiga nazar 
tashlaydigan bo‘lsak, bugungi kunda sohani rivojlantirish borasida eng katta xorij 
sarmoyasiga ega bo‘lgan (xorijiy investitsiya mablag‘larini kiritgan) davlatlardan 
biri Koreya Respublikasi hisoblanadi. Mazkur davlatning ulushi 38 foizni tashkil 
etadi. Keyingi o‘rinlarda esa Turkiya, Xitoy, Germaniya, Buyuk Britaniya va 
boshqa davlatlar turadi.
Respublikamiz MDH mamlakatlari bilan tashqi savdoni amalga oshirishni 
keng yo‘lga qo‘ygan bo‘lib unda asosiy katta ulushlarni Rossiya va Qozog‘iston 
egallaydi. Tashqi savdo bilan birga iqtisodiy hamkorlikning boshqa shakllari ham 
sezilarli darajada rivojlandi. Jumladan, 2014-2018 yillarda engil sanoat sohasiga 
kiritilgan investitsiyalar hajmi ancha oshdi (26.2-jadval). 
Xalqaro iqtisodiy integratsiya jahon xo‘jaligi rivojining tarixiy jihatdan uzoq 
davr davom etgan natijasi hisoblansada, hozirgi kunda ham mamlakatlarning jahon 
iqtisodiyotiga integratsiyalashuv jarayonida hal etilmagan ko‘pdan-ko‘p 

---

732 
muammolar mavjudki, mamlakatimiz uchun bu tashqi iqtisodiy va valyuta 
siyosatini yanada erkinlashtirishdan iborat.