Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

– bu kreditning pulsiz shakli bo‘lib, odatda ishlab chiqarish 
vositalari va boshqa moddiy boyliklarni keyinchalik foydalanuvchilar 
tomonidan muntazam ravishda haq to‘lab borib, sotib olish sharti bilan uzoq 
muddatli ijaraga berishdan iborat.
Lizing bo‘yicha bitimlar 1 yildan to 10 yilga 
qadar tuzilishi mumkin. Odatda ishlab chiqarish vositalarini ularning egalari 
bevosita emas, balki maxsus lizing kompaniyalari orqali ijaraga beradilar.
Faktoring
– boshqa iqtisodiy subyektlarning qarzdorlik bo‘yicha 
majburiyatlarini sotib olish yoki qayta sotish munosabatlari.
Bunda bank 
korxonalarning «debitorlik hisob varaqalari»ni o‘zi uchun foydali shartlar asosida 
naqd pulga sotib oladi, keyin esa bu qarzlarni qarzdordan undirib oladi.
Forfeyting
– faktoring munosabatlarining uzoq muddatli shakli.
Bunda 
qarzdorlik bo‘yicha huquqlarni sotib olgan bank ularni odatda 1-5 yil vaqt 
o‘tgandan so‘ng undirishi mumkin bo‘ladi.
Trast
– bu mijozlarning kapitallarini boshqarish bo‘yicha operatsiyalar 
majmui. 
Kredit berish quyidagi 
tamoyillarga
asoslanadi: 
- ssuda berishning maqsadli tavsifi;
- kreditning rasmiylashtirilgan muddatda qaytarilishi;
- ssudaning moddiy ta’minlanganligi va to‘lovliligi. 
Qarzga berilgan ssudaning albatta qaytarilib berilishi, undan foydalanilganlik 
uchun olingan foydadan ssuda foizini to‘lash zarurati korxonalarni xo‘jalik 
yuritishning eng samarali usullarini izlab topishga undaydi. 
Qarzga (ssudaga) berilgan pul hisobiga olinadigan daromad foiz yoki 
foizli daromad deyiladi.
Shu daromad (foiz)ning qarzga berilgan pul 

---

634 
summasiga nisbatining foizda ifodalanishi foiz stavkasi yoki foiz normasini