Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filiali pul va banklar

16.3. Tijorat banklari faoliyatining tamoyil va funksiyalari
Tijorat banlarining faoliyati quyidagi tamoyillarga asoslanadi:
1.Kredit resurslarini tashkil etishda chetdan jalb qilingan resurslarga tayanish.
2.Mavjud mablag'lar chegarasida xizmat ko'rsatish. Bu bankning nafaqat o'z resurs va kredit qo'yilmalarining mutanosibligi, balki bankning aktivlari bilan uning jalb qilingan mablag'lari o'rtasidagi mutanosibligini ta'minlanishini bildiradi.
3.Bank faoliyatining to'la iqtisodiy mustaqilligi. Bunda bank o'z va jalb etilgan mablag'lardan mustaqil foydalanishi, mijozlar va omonatchilarni o'zi mustaqil ravishda tanlashi, kredit siyosatini mustaqil tuzishi va amalga oshirishi, foiz stavkalarini mustaqil o'rnatishi va o'zgartirishi, daromadlarni mustaqil ravishda taqsimlashi va boshqa faoliyat turlarini bajarishi mumkinligi ko'zda tutiladi.
4. Banklar faoliyatini tijoratlashuvi. Bu tamoyil banklarni kamroq xarajat qilib foyda bilan, ko'proq foyda bilan faoliyat ko'rsatishga asoslanadi. Bank faoliyatining xavfsizligi (kam xatarliligi) ham bank tijoratining asoslaridan biri hisoblanadi.
5. Mijozlar manfaatini himoyalash. Bank o'zining kapitali, daromadi bilan risk qilishi mumkin. Bu tamoyil hamma narsa mijoz uchun ma'noni anglatib, u bank mijoz uchun to'laligicha javob berish zarurligini bildiradi. Uni daromadini ta'minlaydi.
6.Banklar faoliyatining universallashuvi va diversifikatsiyasi banklar faoliyatini turli tarmoq va sohalarni qamrab olishini bildiradi.
7.O'zaro manfaatdorlik. Bankning va mijozning bir-biriga bo`lgan ishonchi o'zaro hamkorlikni mustahkamlaydi. Mijoz bankga nafaqat pul yoki kredit uchun, balki moliyaviy malakaviy yordam, malakali xizmat, maslahat olish uchun boradi. Mijoz bankdan o'z mablag'ini nimaga va qanday sarflash, o'z foydasini qanday oshirish yoki yo'qotishlarga qanday barham berishlikni o'rganadi.
Tijorat banklari faoliyati quyidagi funksiyalarni asoslanadi:
1. Huquqiy va jismoniy shaxslarning bo'sh pul mablag`larini yig'ish;
2. Xalq xo'jaligida hisob-kitoblar va to'lovlarni amalga oshirish;
3. Xo'jalik subyektlarini kreditlash, ichki va tashki xo'jalik oborotiga kredit-moliya xizmatini ko'rsatish.
4. Moliyaviy va moddiy qiymatliklar saqlanishini ta'minlash;
5. Mijozlar mulkini ishonchli boshqarish (faktoring, trast va boshqa operatsiyalar)
6. Moliya-valyuta bozorida faoliyat ko'rsatish, ya'ni qimmatli qog`ozlar chiqarish, ularni joylashtirish, sotib olish va boshqalar.
7. Iqtisodiy-moliyaviy axborotlar berish, maslahat xizmatlarini ko'rsatish va boshqalar.