Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filiali pul va banklar

Qisqa va uzoq muddatli bank kreditlari, ularning xususiyatlari
Iqtisodiyotda keng tarqalgan kredit munosabatlarining biri bank kreditidir. Bank kreditini beruvchi kredit tashkilotlari kreditlash jarayonini amalga oshirish uchun Markaziy bankdan maxsus litsenziya olgan bo’lishi zarur. Bunda kredit munosabatlarining asosini kredit shartnomasi tashkil etadi.
Bank kreditlari quyidagi belgilari bo’yicha guruhlanadi:
1. Kreditlash obyektlarining iqtisodiy mohiyatiga ko’ra:
a. Tovar-moddiy boyliklar uchun beriladigan kredit.
b. Ishlab chiqarish xarajatlari (xom-ashyo va boshqalar) uchun beriladigan kredit.
2. To’lash muddatiga ko’ra (qisqa va uzoq muddatli):
a. Muddatli
b. Muddati kechiktirilgan
c. Muddati o’tgan
3. Kreditni to’lash manbalariga ko’ra
a. Qarz oluvchining o’z mablag’lari hisobiga:
b. Garant mablag’lari hisobidan
c. Boshqa manba’lar hisobidan
4. Ta’minlanganlik tamoyilining amal qilishiga qarab:
a. Bevosita to’g’ri ta’minlangan (o’z mulki va mablag’i hisobidan)
b. Bilvosita ta’minlangan kreditlar (uchinchi shaxs kafolati)
c. Ta’milangan kreditlar (sug’urta va yuqori tashkilotlar)
5. To’lanadigan foiz darajasiga ko’ra:
a. Past foiz stavkali
b. O’rta foiz stavkali
c. Yuqori foizli
d. Foizsiz (hukumat qaroriga ko’ra ayrim sohalarni rivojlantirish yoki tadbirlarni amalga oshirish uchun).
Bank krediti qaytarish muddatiga ko’ra qisqa, o’rta va uzoq muddatli kreditlarga bo’linadi. Ayrim adabiyotlarda bu mezon turli mamlakatlarda turli muddatni o’z ichiga oladi.
Jumladan :

Muddati	Rossiya	AQSH	Buyuk Britaniya	Germaniya	O’zbekiston
Qisqa	6 oygacha	1 yilgacha	3 yilgacha	1 yilgacha	1 yilgacha
O’rta	6-12 oygacha	1-8 yil	3-10 yil	1-6 yil	─
Uzoq	1 yildan ortiq	8 yildan ortiq	10 yildan ortiq	6 yildan ortiq	1 yildan ortiq

Qisqamuddatlikreditlarasosanaylanmamablag’larnimoliyalashtirishga, o’rtavauzoqmuddatlikreditlarasosiykapitalnimoliyalashtirishgaberiladi. Mamlakatimiztijoratbanklarivanobankkredittashkilotlaritomonidaniqtisodiyotnirealsektorigaajratilgankreditlarmiqdori 2014 yilda 34.8, 2015 yilda 42.7, 2016 yilda 53.4 trln. so’mnitashkiletgan.