Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti Samarqand filiali 111-a guruh o’quvchisi haydarov Anvarning Iqtisodiyotda axborot kommunikatsion texnologiyalar va tizimlari fanidan prezintatsiyasi

Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti Samarqand filiali 111-A guruh o’quvchisi haydarov Anvarning Iqtisodiyotda axborot kommunikatsion texnologiyalar va tizimlari fanidan prezintatsiyasi

Bajardi : Haydarov Anvar

Mavzu: Algoritmlashtirish va dasturlash asoslari

REJA

1

• Algoritm tushunchasi.

2

• Algoritmning xossalari.

3

• Algoritmning turlari.

4

• Algoritmning tasvirlash usullari.

ALGORITM TUSHUNCHASI

• Algoritm so`zi va tushunchasi IX asrda yashab ijod etgan buyuk bobokalonimiz Muxammad al-Xorazmiy nomi bilan uzviy bog`liq bo`lib, uning arifmetikaga bag`ishlangan “Al jabr va al-muqobala” nomli asarining dastlabki betidagi “Dixit Algoritmic” (“Dediki Al Xorazmiy”ning lotincha ifodasi) degan jumlalardan kelib chiqqan.
• Al-Xorazmiy birinchi bo`lib o`nlik sanoq sistemasining prinsiplarini va unda turli amallar bajarish qoidalarini asoslab berdi. Bu esa hisoblash ishlarini ixchamlashtirish va osonlashtirish imkonini yaratadi. Chunki bu bilan o`sha davrda qo`llanib kelingan rim raqamlari va sonlarni so`z orqali yozib bajarishdagi noqulayliklar bartaraf etildi.
• Dastlab algoritm deyilganda o`nlik sanoq sistemasidagi sonlar ustida turli arifmetik amallar bajarish qoidalari tushunib kelingan.
• Al-Xorazmiyning ilmiy asarlari fanga algoritm tushunchasining kiritilishiga sabab bo`ldi.

Algoritm deganda biror maqsadga erishishga yoki qandaydir masalani yechishga qaratilgan buyruqlarning aniq, tushunarli, chekli hamda to`liq tizimi tushuniladi.

Algoritmga quyidagicha ta'rif berishimiz mumkin: algoritm deb aniq natijaga olib keladigan amallarning cheklangan ketma-ketligiga aytiladi.

Diskretlilik.

Bu xossaning mazmuni-algoritmlarni doimo chekli qadamlardan iborat qilib bo`laklash imkoniyati mavjudligidadir.

Tushunarlilik.

Ijrochiga tavsiya etilayotgan ko`rsatmalar uning uchun tushunarli bo`lishi kerak, aks holda ijrochi oddiygina amalni ham bajara olmaydi.

Aniqlik.

Ijrochiga berilayotgan ko`rsatmalar aniq mazmunda bo`lishi kerak.

Ommaviylik.

Masaladagi boshlanQich ma'lumotlar qanday bo`lishidan qat'iy nazar algoritm shu xildagi har qanday masalani yechishga yaroqlidir.

Natijaviyli

O`ar bir algoritm chekli sondagi qadamlardan keyin albatta natija berishi shart. Bajariladigan amallar ko`p bo`lsa ham baribir natijaga olib kelishi kerak. .

Algoritmning asosiy xossalari

Chiziqli algoritmlar

Bunday algoritmlarda asosan hech qanday shart tekshirilmaydi va jarayonlar tartib bilan ketma-ket bajariladi.

Tarmoqlanuvchi algoritmlar

Biror shartning bajarilishi bilan bog`liq ravishda tuziladigan algoritmlar.

Takrorlanuvchi (sikl) algoritmlar

Bu algoritmlar deb shunday algoritmlarga aytiladiki, unda bir yoki bir necha amallar ketma-ketligi bir necha marta takrorlanadi.

ALGORITMNING TURLARI

5.

Dastur yordamida tasvirlash

4.

Shakllar yordamida tasvirlash

3.

Jadval yordamida tasvirlash

2.

Formulalar yordamida tasvirlash

1.

So’zlar yordamida tasvirlash

ALGORITMNING TASVIRLASH USULLARI

ALGORITMNING SO’ZLAR YORDAMIDA TASVIRLASH

y=6x+5 ifodani hisoblang.

Algoritm:

• X ga qiymat beramiz.
• 6 ni x ga ko’paytirib, R1 yacheykaga yuboramiz.
• R1 dagi yacheyka qiymatiga 5 ni qo’shib, natijani Y ga ga o’zlashtiramiz.
• Natijani chop etamiz.

ALGORITMNING FORMULALAR YORDAMIDA TASVIRLASH

Misol: y=6x+5 ifodani hisoblang.

Algoritm:

• x=10.
• R1= 6*x.
• Y=R1 + 5.
• Natija Y

ALGORITMNING JADVAL YORDAMIDA TASVIRLASH

ALGORITMNING SHAKLLAR YORDAMIDA TASVIRLASH

Boshlanish, tugatish

Ma’lumotlarni xotiraga kiritish, ekranga chiqarish

Ifodalarni hisoblash va amallar

Shartni tekshirish

Qism dastur

Ma’lumotlarni ekranga chiqarish

Bloklarni bog’lash

Takrorlash bloki

Tarmoqlanuvchi jarayon blok-sxemasi

Takrorlanuvchi jarayon blok-sxemasi

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT