Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. A. Dadaboyev

partiyasining hajmi maksimal tovar zahirasining ko‘zlangan me’yoriy va haqiqiy 
zahirasi orasidagi farq bilan aniqlanadi. Buyurtmani bajarish uchun aniq vaqt 
oralig‘i kerak bo‘lgani uchun, buyurtma qilinayotgan partiyaning o‘lchami bu 
davrda kutilayotgan harajat o‘lchamiga ortadi. Buyurtma qilinayotgan partiya 
hajmi (R) quyidagi formula orqali hisoblanadi: 
Bu yerda: 3 max - me’yori bilan ko‘zlangan maksimal zahira; 
3x-tekshirish vaqtida haqiqiy zahira;
3t-buyurtma berish va bajarish vaqtida ishlatiladigan zahira.
Buyurtmaning qat’iy belgilangan davr oralig‘i zahirasi holati ustidan 
nazorat qilish tizimining jadval modeli 17-chizmada ko‘rsatilgan. 
zahira 
Z
max P1 P2 P1

---

75 
Z
X 
T t Zt A B 
Vaqt 
3 6 9 12 
17-chizma. Zahiralarni davr oralig‘i zahirasi holati ustidan nazorat qilish tizimining jadval 
modeli 
Bu yerda: 
T - buyurtma qaytarilishining vaqt oralig‘i - tizim uchun o‘zgarmas kattalik 
(bu misolda 3 kun); 
t - buyurtmani berish va bajarish uchun zarur bo‘lgan vaqt (bu misolda 1 
kun); 
R1 Rz... Ri - alohida i buyurtmaning kattaligi; 
Z max - me’yor bilan ko‘zlangan maksimal zahira; 
Zx - tekshirish vaqtida haqiqiy zahira; 
Zg - buyurtmani berish va bajarish uchun zarur bo‘lgan 1 vaqt ichida 
ishlatilgan zahira; 
A - qat’iy talab bo‘lgan vaqt oralig‘i; 
V - talab bo‘lmagan vaqt oralig‘i. 
Zahiralarning o‘zgarishini ko‘rsatuvchi chiziqlar maydonlarining og‘ish 
burchaklari bilan tavsiflangan talab shiddatli bu modelda o‘zgaruvchan kattalikdir 
(siniq chiziq har xil maydonlarining og‘ish burchagi bir xil emasdir). Buyurtma bir 
xil vaqt oralig‘i ichida berilgani uchun har xil oraliqdagi buyurtma qilinadigan 
to‘dalarning hajmi ham har xil bo‘ladi. Tabiiyki, bu tizimni har xil hajmdagi