Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti moliyaviy tahlil va audit kafedrasi “iqtisodiy va tahlil audit” fani 1-mavzu: Iqtisodiy tahlilning predmeti, mazmuni va vazifalari

«Iqtisodiy tahlil» fanining predmeti tom ma’noda tahlil qilinayotgan ob’ektning xo’jalik faoliyatidir.

Ammo «Boshqaruv hisobi», «Moliyaviy hisob», «Statistika», «Moliya», «Audit», «Marketing», «Menejment» kabi fanlarning ham predmeti keng ma’noda xo’jalik faoliyatidir.

Bu fanlar ham xo’jalik faoliyatida sodir bo’layotgan ijtimoiy – iqtisodiy jarayonlarning u yoki bu jihatini o’rgatadi.

Demak, har bir fanning, shu jumladan, «Iqtisodiy tahlil» fanining o’ziga xos va mos jihatini, unga tegishli predmetini aniqlab olish lozim.

«Iqtisodiy tahlil» fanining predmeti haqida turli iqtisodiy adabiyotlarda iqtisodchi olimlarning qarashlari turlicha talqin etilgan.

«Iqtisodiy tahlil» fanining predmeti haqida turli iqtisodiy adabiyotlarda iqtisodchi olimlarning qarashlari turlicha talqin etilgan.

Masalan, iqtisodchi olim M.Q.Pardaev tahlilning predmetiga quyidagicha ta’rif bergan:

«tahlil fanining predmeti, xo’jalik faoliyatida ob’ektiv (tashqi) va sub’ektiv (ichki) omillar ta’sirida sodir bo’lgan, bo’layotgan va bo’ladigan ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni ma’lumotlar manbaida ifodalangan ko’rsatkichlar tizimi orqali uning holatiga baho berish va yaxshilash yo’llarini ishlab chiqishni o’rganishdan iboratdir».

Iqtisodchi olimlar A.Ibrohimov, N.Ishonqulovlarning fikriga ko’ra:

Iqtisodchi olimlar A.Ibrohimov, N.Ishonqulovlarning fikriga ko’ra:

«Iqtisodiy tahlil» fanining predmeti deb – turli mulk shaklidagi firma, uyushma, birlashma va hakozolarning moliyaviy-xo’jalik jarayonlarini sodir bo’lishi, rivojlanishi va o’zgarishini ijtimoiy-iqtisodiy samaradorligi hamda moliyaviy barqarorligi, to’lov qobiliyati, raqobatga chidamli bo’lib faoliyat ko’rsatishi uchun zarur texnik, tashkiliy, moddiy, moliyaviy, innovasion boyliklaridan oqilona foydalanayotganligiga baho berishga aytiladi.

Iqtisodiy tahlil fanining predmeti deb – turli mulkchilik shaklidagi korxonalarning xo’jalik-moliyaviy faoliyati va uning yakuniy moliyaviy natijalarini ichki va tashqi omillar ta’sirida o’zgarishiga ko’rsatkichlar tizimi orqali baho berishga aytiladi.