Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti mahmudov e. X. Isoqov m. Yu. Biznes rejalashtirish

Korxonani tavsiflovchi omillar	Ustunlik	Kamchilik
baho
Korxona menejmenti tadbirkorlik madaniyati va falsafasi maqsadlar va strategiyalar xodimlarni rag’batlantirshi tizimi
Ishlab chiqarish asMavzu-uskunalar ishlab chiqarish liniyalarining moslashuvchanligi ishlab chiqarishni rivojlanish va boshqarish sifati
Ilmiy tadqiqotva loyihalar intensivlik va natijalar nou-xau yangi axborot texnologiyalaridan foydalanish
Marketing sotuvni tashkil qilish sotuv filiallarini j oylashtirish eng muhim mahsulot turlarining «hayotiylik davri» bosqichi
Kadrlar yoshtarkibi ma’lumot darajasi xodimlar malkasi va ularning mehnatini rag’batlantirish
Moliya o’z kapitali salmog’i (kapital va zahiralar) moliyaviy holat darajasi kredit olish imkoniyatlari

Qisqa xulosalar

Rezyume qisqa shaklda va ishonchli tarzda biznes-rejaning asosiy pozitsiyalari, moliyalashtirish ehtiyoji, bozor salohiyati va barcha va boshqalar haqida axborot beradi.

Korxonani tavsiflash bu korxona faoliyat ko’rsatuvchi tarmoqni, uning

rivojlanish holati, investitsiyalarni jalb qilishining baholanishini tavsiflashi lozim.

Tarmoqni tavsiflash undagi iqtisodiy vaziyatga ta’sir ko’rsatuvchi ichki va tashqi omillar haqidagi ma’lumotlardan (mavjud kon’yunktura, kutilayotgan raqobatchilar va mahsulot iste’molchilari, iqtisodiy siyosatning o’zgarishi va hokazo) iborat bo’lishi kerak.

Korxona to’g’risidagi axborot korxonaning hozirgi holati, uning kuchli va zaif tomonlari, tashkiliy-texnik darajasi, menejmenti va zamonaviy talablarga mos kelishi haqidagi ma’lumotlarni qamrab olishi lozim.

Muhokama va nazorat savollari

1. 
   Biznes-reja rezyumesi tarkibi nimadan iborat?
   
2. 
   Biznesingiz foliyat ko’rsatadigan tarmoqdagi vaziyatni tavsiflab bering. Bunda nimalar nazarda tutiladi?
   
3. 
   Korxona imidji nima va u qanday baholanadi?
   
4. 
   Korxona tavsifnomasi qanday savollarga to’liq javob berishi zarur?
   
5. 
   Tadbirkorlik faoliyati sohasini tanlashning asosiy omillari.
   
6. 
   Korxonaning tashkiliy-texnik darajasi deganda nima tushuniladi?
   
7. 
   Korxonaning kuchli va zaif tomonlari qanday baholanadi?
   
8. 
   SWOT- tahlilini qanday amalga oshiriladi?
   
9. 
   Bozorni va asosiy raqobatchilarni tahlil qilishda qanday masalalarga asosiy e’tiborni qaratish lozim?
   

10.Imkoniyatlar va xavflarni baholash qanday amalga oshiriladi?

Asosiy adabiyotlar ro’yxati

1. 
   Ыzbekiston Respublikasining «Faoliyatning ayrim turlarini litsenziyalash tы\risida»gi +onuni 2000 yil 25 may // Tadbirkorlikka oid =onun щujjatlari tыplami. 1 tom. - T.: Ыzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, 2002.
   
2. 
   Ыzbekiston Respublikasining “Xususiy korxonalar tы\risida”gi +onuni. +onun va =arorlar. T., “Ыzbekiston”, 2004., №3
   
3. 
   Ыzbekiston Respublikasining «Aktsiyadorlik jamiyatlari va ak- tsiyadorlarning щu=u=larini щimoya =ilish tы\risida»gi // Tadbirkor­likka oid =onun щujjatlari tыplami. 1 tom. - T.: Ыzbekiston Respub­likasi Adliya vazirligi, 2002.
   
4. 
   Ыzbekiston Respublikasining «Mas’uliyati cheklangan va =ыshimcha mas’uliyatli jamiyatlar tы\risida»gi +onuni 2001 yil 6 de­kabr // Tadbirkorlikka oid =onun щujjatlari tыplami. 1 tom. - T.: Ыzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, 2002.
   
5. 
   Ыzbekiston Respublikasining «Xыjalik shirkatlari tы\risida»gi +onuni 2001 yil 6 dekabr // Tadbirkorlikka oid =onun щujjatlari tыplami. 1 tom. - T.: Ыzbekiston Respublikasi Adliya va­zirligi, 2002.
   
6. 
   «Bozor isloщotlarini chu=urlashtirish va i=tisodiyotni yanada erkinlashtirish soщasidagi ustuvor yыnalishlar amalga oshirilishini jadallashtirish chora-tadbirlari tы\risida»gi Ыzbekiston Respubli­kasi Prezidentining Farmoni // Щal= sыzi. - 2005. - 15 iyun.
   
7. 
   Maxmudov E.X. Korxona i=tisodiyoti: Ы=uv. =ыll. -T.: Ыzbeki­ston yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jam\armasi nashriyoti, 2004. - 208 b.
   
8. 
   Maxmudov E.X., Isakov M.YU., Najimadinov R.D. Biznes - reja- lashtirish. Ma’ruzalar matni. - T.: TDIU, 2005.
   
9. 
   «Ыz Ishingizni yarating yoki tadbirkor nimalarni bilishi lo- zim» - Toshkent shaщri, YUNIDO, «Biznes maslaщat markazi» loyiщasi, 2003.
   
10. 
    Goremыkin V.A., Nesterova N.V. Entsiklopediya biznes - planov: Metodika razrabotki. 75 realnыx obraztsov biznes - planov. - M.: «Os-89», 2003. -1104s.
    
11. 
    Brink I.YU., Saveleva N.A. Biznes-plan predpriyatiya. Teoriya i praktika / Seriya «Uchebniki i uchebnыe posobiya» - Rostov n/D. «Feniks», 2003. -384 s.
    
12. 
    E.X. Maxmudov, A. Orti=ov, F. Karimov. Korxona - i=tisodiyotning asosiy bu\ini // Щamkor. - 2004. - 7 fevral
    
13. 
    Maxmudov E.X., Isakov M.YU. Ukreplyat ekonomiku predpriyatiya // CHastnaya sobstvennost. - 2004. - №48, noyabr
    
14. 
    Biznes planirovaniye: razrabotka i sostavleniye biznes plana. [Elektronnыy dokument]. - (www.siora.ru/businessplan).
    
15. 
    Obucheniye biznes-planirovaniyu. [Elektronnыy dokument]. - (www.masterpm.ru), (subscribe.ru/catalog/economics.education.bplan).
    
16. 
    Biznes plan: Zdes Vы mojete posmotret boleye 100 biznes- pla­nov besplatno. [Elektronnыy dokument]. - (www.alti.ru/bizplanavto.html).
    
17. 
    Biznes-planirovaniye. Uchebnik . Dlya prepodavateley, studentov vыsshix uchebnыx zavedeniy. [Elektronnыy dokument]. - (vitrina.mfd.ru/servlets/viewitem?itemid=22147).
    
18. 
    Distantsionnoe obucheniye - Interaktivnaya Biznes shkola. [Elek­tronnыy dokument]. - (www.inter-mba.ru/course19.html).
    
19. 
    Biznes-planirovaniye. V. Galenko, G. Samarina, O. Straxova. Bela­rus. Minsk. [Elektronnыy dokument]. - (oz.by/books/more108961.html).
    
20. 
    Biznes-planirovaniye i biznes-plan v Ukraine i Germanii : yevro­konsalting [Elektronnыy dokument]. - (www.ek-ua.com/business-plan-pro.htm).
    
21. 
    Izdatelstvo Dialektika - Katalog knig - Temы - Biznes- planirovaniye. Russian computer and economic books, kompyuternыe knigi i knigi po ekonomike na russkom yazыke. [Elektronnыy dokument]. - (www.dialektika.com/cgi-bin/list.cgi?id=12346).
    

6. 
   MAVZU. KORXONA MAHSULOTINI TAVSIFLASH
   

1. 
   Korxona mahsulotining kompleksli tavsifnomasi va baholanishi
   

Korxona mahsuloti (ishi, xizmati) besh tavsifnomaga - sifat darajasi, xususiyatlar yig’indisi, o’ziga xos bezagi, marka nomi va o’ziga xos o’roviga (qadoqlanishiga) ega bo’lishi lozim.

Biznes-rejada mahsulotni tavsiflash bozorga sotuvga chiqarilayotgan tovar kabi ifodalanishi lozim. Tovar haqida o’z iste’mol qiymati bilan odamlarning u yoki bu ehtiyojlarini qondiruvchi mahsulot yoki buyum sifatida tasavvur paydo bo’lishining oldini olish kerak. Tovarning bu jixatlari uning bozor tushunchasi sifatidagi xususiyatlarining yarmini tashkil qiladi, xolos. Ikkinchi yarmi mahsulotni sotish va iste’molga tayyorlash, unga texnik xizmat ko’rsatish, ehtiyot qismlar bilan ta’minlash, tovar belgisi, o’rovi va hokazolardan iborat bo’ladi.

Mahsulotni baholashda taklif qilinayotgan tovarning hayotiylik davrini aniqlash ham muhim ahamiya kasb etadi.

Har qanday tovarning hayotiylik davri ma’lum bir qonuniyatlarga bo’ysunadi va bir qator bosqichlardan (namoyish etish, o’sish, tarqalish, to’yinish, so’nish) iborat bo’ladi. Tovarning bu bosqichlardan o’tish tezligi bozor kon’yunkturasiga ta’sir ko’rsatuvchi bir qator holatlarga bog’liq bo’ladi.

Tovarning hayotiylik davri bosqichlari bo’yicha oldindan hisoblab chiqilgan va belgilangan tarzda harakatlanishi narx, tovarni sotish usullari, reklama, ishlab chiqarish obyektlari va tovar harakatlanishi bilan manevr qilish kabi vositalardan foydalangan holda zarur chora-tadbirlarni o’z vaqtida qabul qilishga imkon beradi. Ularning barchasi sotuv hajmi va darajasiga, demak, biznes-rejaning moliyaviy natijalariga ham ta’sir ko’rsatadi.

Tovarning jozibadorligini belgilovchi bir qator omillar mavjud bo’lib, u

iste’molchi nima uchun aynan shu tovarni tanlashi kerak degan savolga javob topish-

1 ^

ga yordam beradi .

Mahsulotning iqtisodiy ko’rsatkichlarini jadval shaklida keltirilsa maqsadga muvofiq bo’ladi (7.1-jadval):

7.1-jadval

Mahsulo t turi

Iste’mol bahosi