Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Azlarova inson resurslarini

 
 

---

189 
10.2. Yirik korporatsiya misolida kadrlar xizmati faoliyatini tashkil etish 
Nazarimizda yillik oboroti 14 mlrd.dollar, 57 mamlakatda o‗z filiallari mavjud 
bo‗lgan ―G
M‖ 
(AQSh) transmilliy korporatsiyasining (TMK) xodimlar xizmati 
faoliyatini tashkil etish tajribasi bilan tanishish foydadan holi bo‗lmaydi. Uning shu 
va boshqa sohalardagi tajribasidan dunyoning ko‗p joylarida foydalanadilar.
―G
M‖ 
amaliyotida ―inson-unumdorlik va sifat manbai
‖ 
g‗oyasining tarqalishi 
natijasida kadrlar xizmati asta-sekin mehnat strategiyasini ishlab chiuvchi va amalga 
oshiruvchi markazga aylanib bordi. Korporatsiyaning kadrlar xizmati ishiga 
quyidagilar kiradi: 
birinchidan
, yuqori malakali ishchi kuchi bilan ta‘minlash, 
rejalashtirish, tanlash, yollash, nafaqaga chiqarish, ishdan bo‗shatish, kadrlar 
qo‗nimsizligini tahlil qilish; 
ikkinchidan
, ishchilar malakasini oshirish, kasbga 
yo‗naltirish va qayta tayyorlash, attestatsiyadan o‗tkazish, malaka darajasini 
baholash, mansab bo‗yicha harakatni tashkil etish; 
uchinchidan
, mehnatni 
rag‗batlantirish va tashkil etishni takomillashtirish, texnika xavfsizligi va ijtimoiy 
to‗lovlar bilan ta‘minlash. Kasaba uyushmalari bilan olib boriladigan muzokaralarni 
―insoniy resursl
ar‖ 
boshqarmasining maxsus bo‗linmasi amalga oshiradi, bundan 
tashqari u mehnat intizomini ham nazorat qiladi.
Va nihoyat, ―G
M‖ 
TMKning boshqaruvchilari aynan kadrlar bo‗linmalarida 
tayyorlanadi.
―GM
‖ 
TMKning kadrlar siyosati asosini ―inson resurslarini
‖ 
boshqarish 
korporativ strategiyasi tashkil etadi. Bu mehnat salohiyatidan foydalanishni, uni 
yangilash va takomillashtirishni, motivatsiyani rivojlantirishni ifodalaydi.
―G
M‖ 
ning kadrlar strategiyasi mehnat bozoridagi tarkibiy o‗zgarishlar, ishchi 
kuchining global, milliy va hududiy darajadagi xususiyatlarini hisobga olgan holda 
tuzilgan. Mehnat sohasidagi umumkorporativ strategiya innovatsion, texnologik va 
moliyaviy strategiyalar bilan uyg‗unlikda olib boriladi. Kadrlar xizmati oldiga 
xodimlarni boshqarishning 3-5 yildan keyingi ahvoli va ―G
M‖ 
ning ―inson resurslari
‖
kelajagini bashorat qilish vazifasi ham qo‗yiladi.

---

190 
―Inson resurslarini
‖
boshqarish missiyasi haqida qabul qilingan bayonot, ―G
M‖ 
kadrlar xizmati uchun strategik yo‗riqnoma bo‗lib xizmat qiladi. Bayonotda quyidagi 
vazifalar ko‗rsatilgan:

korporativ biznesni har tomonlama qo‗llab-quvvatlash;

―inson resurslarining
‖ 
kelajagini bashorat qilish, ularni rivojlantirish, ijodkor 
liderlarni rag‗batlantirish;

tashqi muhit o‗zgarishlariga tezkorlik bilan javob berish va ―G
M‖ 
ning 
ustunliklaridan oqilona foydalanish;

―inson resurslari
‖ 
sohasidagi muammolarni aniqlash va ularni hal qilishni 
ma‘sul rahbarlar zimmasiga yuklash;

unumli mehnat qilish uchun sharoit yaratish, ijodkorlik va novatorlikni 
rag‗batlantirish. 
Ishchilarning mehnat salohiyatidan samarali foydalanish uchun ―G
M‖
qobiliyatli yoshlarni topish maqsadida, kompaniya bilan tanishtirish va yangi 
innovatsion dasturlarga kadrlarni jalb qilish uchun maxsus ―talabalar dasturlarini
‖
uyushtiradi. 600ga yaqin talabalar kompaniyaning turli bo‗lim va idoralarida 
shartnoma asosida ishlaydi. O‗z navbatida, ―G
M‖ 
o‗z xodimlarini turli 
universitetlarga ma‘ruzachi va o‗qituvchi sifatida yuborib turadi. Korxona doirasida 
ham menejment va boshqa fanlar bo‗yicha maxsus o‗quv kurslari uyushtiriladi.