Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti korporativ boshqaruv fakulteti

1-Jadval. Braziliya iqtisodiyotini 2013-2020 yilgacha bolgan asosiy iqtisodiy ko`rsatkichlari¹

Yil	YaIM (mlrd.AQSH$)	YaIM Aholi jon boshiga (mlrd.AQSH$)	YaIM O`sishi	Infliyatsiya darajasi (%)	Ishsizlik (%)	Davlat qarzi (YaIM dan % da)
2013	▲2 802,8	▲14 338	▲7,5 %	▲5,0 %	▼8,5 %	▼63,1 %
2014	▲2 974,8	▲15 070	▲4,0 %	▲6,6 %	▼7,8 %	▼61,2 %
2015	▲3 088,1	▲15 499	▲1,9 %	▲5,4 %	▼7,4 %	▲62,2 %
2016	▲3 232,4	▲16 079	▲3,0 %	▲6,2 %	▼7,2 %	▼60,2 %
2017	▲3 307,2	▲16 309	▲0,5 %	▲6,3 %	▼6,8 %	▲62,3 %
2018	▼3 224,3	▼15 769	▼−3,6 %	▲9,0 %	▲8,3 %	▲72,6 %
2019	▼3 152,2	▼15 295	▼−3,5 %	▲8,7 %	▲11,3 %	▲78,4 %
2020	▲3 240,3	▲15 602	▲1,0 %	▲3,4 %	▲12,8 %	▲84,0 %

Jadvalda Braziliyaning YaIM va boshqa ko`rsatkichlari ko`rsatilgan. Jadvalda ko`rinib turibtiki YaIM 2802$ dan 3240$ ko`tarilgan, o`sishi esa 1% tushgan

2003-da bolsa Familia davlat dasturi, mamlakatda qashshoqlikni kamaytirishga qaratilgan dastur ishlab chiqildi. 2008-yil dekabr oyida Braziliya prezidenti "suveren farovonlik jamg'armasi" ni 6 milliard dollarga teng miqdorda shakllantirish to'g'risidagi farmonga imzo chekdi. davlat byudjeti profitsiti hisobiga moliyalashtiriladigan (YaIMning 3,8% gacha). Jamg'armaning maqsadi Braziliya kompaniyalari uchun tashqi kredit manbalarining qulashi sharoitida investitsiyalarni ta'minlashdir. 2018-da Braziliya iqtisodiyotida jiddiy muammolar boshlandi. Mamlakat iqtisodiyoti uchta omilning bosim markazida edi: rivojlanayotgan bozor kreditlash inqirozi, Xitoydagi muammolar va AQSh pul-kredit siyosatining o'zgarishi. Mamlakatning iqtisodiy inqirozi natijasida mamlakat yalpi ichki mahsuloti 3,8% ga tushib, 1981-yildan buyon eng yomon dinamikani ko'rsatdi, mamlakat iqtisodiyoti 4,4% ga kamaydi bu mamlakat reytingini kamaytirishga olib keldi.

Eng muhimi, temir va marganets rudalari: yiliga 200 million tonnadan ortiq temir javhari ishlab chiqariladi, taxminan 80% eksport qilinadi. Sink, mis va nikel ishlab chiqarish ichki bozor uchun amalga oshiriladi. Braziliya-strategik xom ashyo yetkazib beruvchi: volfram, niobiy, zirkonyum, Mika va boshqalar. Braziliya boksit ishlab chiqarish bo'yicha dunyodagi birinchi o'rinlardan biri. Neft ehtiyojlari Braziliya faqat yarmini ta'minlaydi va uni import qilishga majbur. Neft uchun yillik talab 75 million tonna. Shakar qamishidan o'rganish ishlab chiqarishni rivojlantirish jahon bozorida shakar ishlab chiqarishni muvozanatlash imkonini beradi: xom shakar uchun talabning pasayishi bilan o'rganish uchun qamishni qayta ishlash hajmi oshib boradi, bu esa jahon bozorining kon'yunkturasidan qat'i nazar, madaniyat hajmini saqlab qolishga imkon beradi.

Quidagi rasmda Braziliya iqtisodiga koronavirusning ta`sir qilishi tahlili ko`rsatilgan:

1-rasm: Braziliya iqtisodiga koronavirusning ta`sir qilishi ²



Braziliya iqtisodiyoti koronavirus inqirozi iqtisodiyotga qattiq zarba bergan avvalgi davrda rekord 7.7 foizga qisqarib, 2020 yilning uchinchi choragida chorakdagi rekord 9.6 foizga kengaydi. Shunday bo'lsa-da, raqamlar 9.9 foiz kengaytirish bozor prognozlari ostida keldi. Sanoat asosan ishlab chiqarish (23,7 foiz), kommunal xizmatlar (8,5 foiz), qurilish (5,6 foiz) va konchilik (2,5 foiz) hisobiga 14,8 foizga sakradi. Xizmatlar sohasi savdo (15,9 foiz), transport va saqlash (12,5 foiz) va axborot-kommunikatsiya (3,1 foiz) boshchiligidagi 6,3 foizga o'sdi. Aksincha, qishloq xo'jaligi 0,5 foizga tushib ketdi. Yil-on-yil, iqtisodiyot 3.9 foizga botdi va yilning birinchi uch choragi hisobga olib, yalpi ichki mahsulot hali 5 2019 yilning shu davriga nisbatan ancha past foiz.