|
yaylovlar
ekin maydonlari
Umumiy maydon
1-rasm. 1998-2014 yillarda qishloq xo’jaligi yerlarining dinamikasi, million gektar
Shu bilan birga, yuqori ishlab chiqarish va moliyaviy xatarlar sababli sanoatning sarmoyaviy jozibadorligi past, bu mamlakat iqtisodiyotidagi asosiy kapitalga qo’yilgan sarmoyalarning umumiy miqdoridan qishloq xo’jaligiga investitsiyalar ulushining qiymatlari bilan tasdiqlanadi. (2-rasm).
2-rasm. Rossiyada 2005-2014 yillarda qishloq xo’jaligida asosiy kapitalga investitsiyalarning umumiy hajmida rekonstruksiya va modernizatsiyalashga yo’naltirilgan investitsiyalar ulushi,%.
So’nggi o’n yil ichida investitsiyalar umumiy hajmining ko’payishi bilan ifodalangan davlat tomonidan qo’llab-quvvatlanishning kuchayishi bilan, rekonstruksiya va modernizatsiyalashga yo’naltirilgan investitsiyalar ulushining doimiy ravishda investitsiyalar umumiy hajmida keskin pasayishi kuzatildi. Qishloq xo’jaligidagi aktivlar, ya’ni Nisbatan qiymatlarning pasayishiga qaramay, iqtisodiyotning qishloq xo’jaligi sohasiga sarmoyalarning mutlaq miqdori oshdi, bu ishlatilgan mashinalar, uskunalar va transport vositalarining narxlarining pasayishida namoyon bo’ldi, shuning uchun so’nggi 7 yil ichida mashina va uskunalarning o’rtacha narxi yiliga 0.3% pasayib ketdi, transport vositalari esa 1 yilga ... Shunga qaramay, sotib olingan turli xil uskunalar mavjudligini ta’kidlash mantiqan to’g’ri keladi, bu esa xizmat ko’rsatishni tashkil etishda va ehtiyot qismlar bilan ta’minlashda jiddiy qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Hozirgi vaqtda bozorning asosiy qismi chet eldan keltirilgan uskunalar bilan ta’minlangan bo’lib, milliy iqtisodiyotda shakllangan yuqori darajada qayta ishlangan mahsulotlar importi ulushining o’sish tendentsiyasi iqtisodiyotning agrar sohasi uchun mashinasozlikka ham katta ta’sir ko’rsatmoqda. Shunday qilib, qishloq xo’jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash uchun har yili sotib olinadigan xorijiy uskunalar iste’mol qilinadigan asbob-uskunalarning umumiy hajmining 90 foizini tashkil etadi, bu sanktsiyalarga qarshi kurashning zamonaviy voqeliklarida va import o’rnini bosish sharoitida qabul qilinishi mumkin emas.
Shu bilan birga, sohada energiya quvvatlarini yetkazib berish hajmining ko’payishi bilan bog’liq ijobiy jihatlar mavjud, chunki 2002 yilga nisbatan kuch va ishchi kuchi nisbati 21 ot kuchiga ko’paygan. (75 ot kuchiga qadar). Ko’p jihatdan, bu energiya quvvatlarini ko’payishi bilan emas, balki 1996 yildan 2014 yilgacha kamaygan qishloq aholisining kamayishi bilan bog’liq. Bu davrda qishloq aholisi 2,9 million kishiga kamaygan edi. 2008 yildan beri qishloq aholisining pasayish darajasi sekinlashdi, ammo qishloq aholisi hali ham kamayish holatida. Natijada, 1000 gektar qishloq xo’jaligi yerlari va haydaladigan yerlarga ishchi kuchi yetishmovchiligi sezilarli darajada kamaydi. Qishloq xo’jaligida band bo’lganlar sonining kamayishi, shuningdek, mehnatga layoqatli qishloq aholisi sonidagi ularning ulushining sezilarli darajada pasayishiga olib keldi. Agar 1998 yilda mehnatga layoqatli qishloq aholisining 41,4% qishloq xo’jaligida ishlagan bo’lsa, unda 2014 yilga kelib bu ko’rsatkich 30% gacha tushib ketdi.
Shunday qilib, mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishda qishloq xo’jaligining o’rni tobora ortib bormoqda, ammo uni yanada intensiv ravishda mustahkamlashga zaif moddiy-texnika bazasi va qishloq xo’jaligi ishlab chiqarish sohasida yosh va malakali kadrlar sonining kamayishi to’sqinlik qilmoqda. O’z navbatida, qishloq xo’jaligining potentsialidan foydalanish iqtisodiyotning boshqa bir qator sohalarining moliyaviy va iqtisodiy holatini barqarorlashtirishga imkon beradi, ular uchun u resurslarni iste’molchisi va yetkazib beruvchisi hisoblanadi. Bundan tashqari, qishloq xo’jaligining davlatning oziq-ovqat mustaqilligini ta’minlashdagi muhim rolini hisobga olish kerak, bu esa mamlakatning faol tashqi siyosatini amalga oshirish shartlaridan biri bo’lib, shu bilan ushbu sohaning siyosiy ahamiyatini oldindan belgilab beradi.2
Do'stlaringiz bilan baham: |
