Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ergashxodjaeva sh. D. Innovatsion

7.3. Iste’molchi nuqtai-nazaridan innovatsiyalar tahlili  
 
Innovatsion  marketingning  asosiy  vazifalaridan  biri  har  bir  muayyan  mahsulot 
turiga  nisbatan  potensial  va  mavjud  iste’molchilar  tomonidan  foydalaniladigan 
innovatsion tovar xaridi haqida qaror qabul qilish mezonlarini bilish hisoblanadi. 
U yoki bu sotuv strategiyasini ishlab chiqishdan ko‘ra yangi tovarlar xaridorlari 
uning  yordamida o‘z qarorlarini qabul qiladigan jarayonni chuqur va  har tomonlama 
aniqlashtirish  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Iste’molchining  xarid  haqida  qaror  qabul 
qilishi  to‘rt  bosqichdan  iborat:  yangi  tovarga  ehtiyojni  aniqlashtirish;  raqobatchilar 
o‘rtasida  tanlov  variantlarini  baholash;  tanlov  shubhalarini  bartaraf  qilish;  xaridni 
amalga oshirish. 
Yangi  tovarga  ehtiyojni  aniqlashtirish.  Iste’molchilar  ilgari  umid  bildirilgan 
mahsulotlar  yoki  ularning  ta’minotchilariga  nisbatan  o‘tkir  qoniqmaslik  hissini  seza 
boshlagan  paytda  ro‘y  beradi.  Bunday  qoniqmaslik  iste’molchi  tomonidan  anglab 
etilganida  innovatsion  marketing  vazifasiga  potensial  iste’mol  tomonidan  his 
etiladigan bu qoniqmaslikni aniqlash va uni kuchaytirish aylanadi. Bu qoniqmaslikni 
tanlov asosida sotuvchi-kompaniya tomonidan taklif etilayotgan mahsulot ta’minlashi 

---

110 
 
mumkin bo‘lgan foyda yo‘nalishida tahlil qilish zarur. 
Yangi  asbob-uskunani  xarid  qilishga  ehtiyoj  asosilangan  ekanligiga  ishonch 
hosil  qilgach,  xarid  haqida  qaror  qabul  qilish  uchun  javob  beradigan  tashkilot 
xodimlari  ularga,  masalan,  mos  keluvchi  tarmoq  jurnallarida  reklama  yoki  ularga 
pochta  orqali  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  murojaatlardn  kelib  tushadigan  reklama  shaklida 
oladigan,  raqobatchi-ta’minotchilardan  kelib  tushadigan  mos  keluvchi  marketing 
«xabarlari»ni  yaxshiroq  qabul  qila  boshlaydilar.  (Oddiy  sharoitlarda,  ya’ni  xaridga 
zarurat bo‘lmagan hollarda ular bu xabarlarga e’tibor ham qaratmaydilar)