Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ergashxodjaeva sh. D. Innovatsion

2.2-jadval 
Yangi tovarlar yaratish usullari
6
 
Usul 
Afzalliklar 
Kamchiliklar 
O‘z 
yangiliklari 
Yaratilayotgan 
mahsulot 
raqobatbardoshligi  yuqori.  Tovarga 
yo‘naltirilganlik. Yuqori daromadlar 
Yangilik  yaratish  muddati  uzunligi. 
Ularning  katta  qismi  kutilgan  natija 
keltirmaydigan 
ilmiy 
tadqiqotlar 
xarajatlarining kattaligi.  
Malakali xodim ehtiyoj.  
Risk yuqoriligi 
Yangilikni 
boshqa 
firmadan  xarid 
qilish 
(firmani, 
patent 
yoki 
litsenziyani 
xarid qilish) 
Tovarning  hayotiylik  davri  boshida 
litsenziya xarid qilishda samarali.  
Ilmiy tadqiqotlar o‘tkazish vaqtining 
qisqarishi. 
Ilmiy 
tadqiqotlarni 
joriy 
moliyalashtirish 
xarajatlari 
qisqarishi.  
Yangilikning  ishlab  chiqarishga  tez 
joriy qilinishi. 
Ixtironi  moliyalashtirish  shaklini 
tanlash imkoniyati 
Yangilikni 
ishlab 
chiqarishda 
tez 
o‘zlashtirish zarurati. 
Boshqa 
firmalarning 
innovatsion 
faoliyatiga bog‘liqlik.  
Bir martalik xarajatlar kattaligi. 
Boshqa 
ishlab 
chiqaruvchilarning 
tovardan nusxa ko‘chirish riski katta. 
O‘z  sohasida  etakchi  bo‘la  olmaydigan 
ishlab chiqaruvchi imidji 
Birgalikdagi 
ishlanmalar 
Ilmiy 
tadqiqotlar 
xarajatlari 
taqsimlanishi. 
Malakaliroq 
personaldan foydalanish imkoniyati. 
Hamkorning 
bozoriga 
chiqish 
imkoniyatini  qo‘lga  kiritish. Har  bir 
hamkorning 
alohida 
ilmiy 
tadqiqotlar xarajatlari kamayishi 
Ishni 
muvofiqlashtirish 
qiyinligi. 
Yangilik  yaratish  jarayoni  uzoq  davom 
etishi.  
Foydaning 
hamkorlar 
o‘rtasida 
nomuvofiq taqsimlanishi.  
Ishonch bilan bog‘liq muammolar 
 
Innovatsion  marketing  iste’molchi ehtiyojlarini yaxshiroq qondirish, zamonaviy 
biznesda  ustuvorlikni  «funksional»  mahsulotlardan  «innovatsion»  mahsulotlarga 
o‘tkazish hisobiga bozorni egallab olish imkoniyatini beradi: 
funksional  mahsulotlar  eng  muhim,  zaruriy  ehtiyojlarni  qondirishga  xizmat 
qiladi  va  aksariyat  hollarda  xarid  joyiga  qarab  o‘tirmasdan  xarid  qilinadi  (kerak 
bo‘lib qoldi — ko‘rib qoldi — xarid qildi); 
                                                
6
Секерин В.Д. Инновационный маркетинг: Учебник.- М.:ИНФРА-М, 2012.стр.66. 

---

28 
 
innovatsion  mahsulotlar  esa,  aksincha,  texnika  va  modaning  so‘nggi  so‘zini 
ifodalaydi,  ularga  talabni  oldindan  aytish  qiyin,  ularning  hayotiylik  davri  esa  ancha 
qisqaroq bo‘ladi 
Yangi  mahsulot  iste’molchi  ahamiyatga  ega  deb  hisoblaydigan  har  qanday 
yangilik  kiritish  yoki  mavjud  tovarni  o‘zgartirishni  ko‘zda  tutadi.  Biroq  yangilik 
darajasi  turlicha  bo‘lishi  va  bir  necha  pog‘onada  ko‘rib  chiqilishi  mumkin.  Korxona 
uchun ilgari hech ham ishlab chiqarilmagan tovarlar innovatsion tovarlar bo‘ladi. 
Shunday  qilib,  innovatsion  marketing  majmui  maqsadli  bozorga  va 
innovatsiyalar  potensial  iste’molchisiga  ta’sir  ko‘rsatish,  shuningdek,  raqobat  muhiti 
va  iste’molchilar  istaklaridagi  o‘zgarishlarga  o‘z  vaqtida  javob  qaytarish  bo‘yicha 
amaliy chora-tadbirlar yig‘indisini ifodalaydi.