Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ergashxodjaeva sh. D. Innovatsion

 
4.4. Innovatsion risklar, innovatsiyalar narxi tuzilishi va narx shakllanishi tahlili 
 
Innovatsion  risklar,  innovatsion  faoliyat  hozirgi  sharoitlarda  firmalar 
faoliyatining  boshqa  yo‘nalishlaridan  ko‘ra  ko‘proq  darajada  risk  bilan  bog‘liq, 
chunki uning natijasi ijobiy bo‘lishini hech kim to‘liq kafolatlay olmaydi. Innovatsion 
faoliyatning  risk  darajasi  haqida  shu  holat  ham  dalolat  beradiki,  o‘rtacha  har  o‘nta 
venchur  firmasidan  atigi  bir-ikkitasigina  muvaffaqiyatga  erishadi.  Lekin  shunga 

---

71 
 
qaramay, yuqori risk qoidaga ko‘ra, uning yuqori darajada qoplanishi bilan birgalikda 
kuzatiladi:  innovatsion  loyiha  joriy  qilishdan  foyda  me’yori  boshqa  faoliyat  turlari 
hisobidan olinadigan foyda me’yoridan odatda ancha yuqori bo‘ladi. 
Risk  tahlili  –  ob’ekt  xususiyatlari,  strukturasi  va  mavjud  risk  haqida  zarur 
axborot olishdir. To‘plangan axborot mos keluvchi to‘g‘ri qarorlar qabul qilish etarli 
bo‘lishi  lozim.  Tahlil  risklarni  aniqlash  va  ularni  baholashdan  iborat  bo‘ladi. 
Risklarni  aniqlashda  (sifat  tarkibiy  qismi)  ushbu  innovatsion  faoliyatga  xos  bo‘lgan 
barcha  risklar  aniqlanadi.  Dastlab  risklar  aniqlanadi  va  baholanadi,  so‘ngra  ularning 
samaradorligini  taqqoslashda  ularga  ta’sir  etadigan  usullar  aniqlanadi,  riskka  ta’sir 
etish usullari haqida qaror qabul qilinadi va olingan natijalar baholanadi. 
Risklarni  mantiqiy  shkala  yoki  ballar  tizimidan  foydalanib  baholash  mumkin. 
Risklarni baholash bo‘yicha ko‘pchilik uslubiyatlar aynan balli tizim bo‘yicha tashkil 
etiladi: ekspert risklar guruhidan har biri bo‘yicha yoki alohida guruhdan har bir risk 
bo‘yicha  belgilangan  miqdorda  ballar  qo‘yadi,  so‘ngra  risklar  o‘lchanadi  va  loyiha 
riskining  umumiy  bahosi  chiqariladi.  Ushbu  baho  asosida  loyihaning  risk  guruhi 
haqida  va  uni  moliyalashtirishning  maqsadga  muvofiqligi  haqida  xulosa  chiqariladi. 
Loyiha  riskining  bahosi  loyiha  bo‘yicha  hisob-kitoblarda  aks  ettirilishi  tshart: 
loyihaning barcha ko‘rsatkichlari riskni  hisobga olgan  holda tuzatish kiritib  hisoblab 
chikilgan bo‘lishi lozim.