Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti d. Yu. Xujamkulov, D. A. Ismailov investitsiya loyihalarini

10. Pul mablag’lari oqimining tarkibi nimalardan iborat?  
A.  Pul kirimlaridan iborat. 
B.  Pul chiqimlaridan iborat. 
C.  Sof pul oqimidan iborat. 
D.  Pul kirimi va chiqimidan iborat. 
 
 
 
 
 

---

256 
 
GLOSSARIY 
 
Aylanma  vositalar  (mablag’lar)  –  korxona  (xo’jalik)ning  faoliyatini 
moliyalash uchun foydalanadigan pul mablag’lari. Aylanma vositalar aylanma ishlab 
chiqarish  fondlari  va  muomala  fondlaridan  tashkil  topadi.  Aylanma  ishlab  chiqarish 
fondlari  ishlab  chiqarish  jarayonida  bir  marta  ishtirok  etadi,  har  bir  ishlab  chiqarish 
davrida  butunlay  iste’mol  qilinadi,  o’z  natural  shaklini  o’zgartiradi,  uning  qiymati 
etishtirilayotgan  mahsulotga  to’liq  o’tadi  va  mahsulot  sotilishi  bilan  pulga  aylanadi 
(xom  ashyo,  materiallar,  kelgusi  davr  xarajatlari,  arzon  baho  anjomlar  va  b.). 
Muomala  fondlari  –  mahsulotning  korxonadan  chiqib,  to  sotilishiga  qadar  muomala 
jarayonida  band  bo’lgan  vositalar  (sotuvga  chiqariladigan  tayyor  mahsulot  qiymati, 
kassadagi  naqd  pul  mablag’lari  va  bankdagi  hisobvaraqda  turgan  mablag’lar). 
Aylanma  fondlarning  muomala  fondlari  bilan  birikishi  iqtisodiy  jihatdan  asosli 
bo’lib,  mablag’larning  muomala  va  ishlab  chiqarish  sohalarida  taqsimlanishini 
nazorat etishga imkon beradi. 
Aktiv – (lot. activus – faol, ta’sirchan, ishchan) – 1) buxgalteriya balansining 
chap  qismi,  korxonaning  muayyan  sanada  va  pul  ifodasida  barcha  vositalarini, 
ularning  tarkibi  va  joylashuvini  (asosiy  fondlar,  aylanma  vositalar,  pul  vositalari, 
kapital  sarflar,  qarzdorlik  talabnomalari  va  b.)  aks  ettiradi;  2)  korxona  yoki 
tashkilotning  mulki  yoki  resurslari  (bino,  mashina,  naqd  pul,  qimmatli  qog’ozlar  va 
b.).  Pulga  tez  sotilishi  (aylanishi)  mumkin  bo’lgan,  bozori  chaqqon  aktivlar 
(veksellar, qimmatli qog’ozlar, oltin, naqd pul va b.) likvid aktivlar deyiladi. 
Aktsiya  –  (frants.  action  –  farmoyish;  ruxsatnoma,  faoliyat)  –  aktsiyador 
jamiyat  chiqargan  qimmatli  qog’oz.  O’z  egasining  aktsiyadorlar  jamiyati  kapitalida 
hissasi borligini va shunga muvofiq topilgan foydaning bir qismini dividend shaklida 
olishini, uni boshqarishda ishtirok etish huquqini tasdiqlaydi.  
Aktsiya  kursi  –  aktsiyaning  bozor  narxi.  Aktsiya  kursi  aktsiya  keltiradigan 
dividend miqdoriga to’g’ri mutanosib va bank foizi darajasiga teskari mutanosiblikda 
o’zgaradi.  Aktsiya  kursi  aktsiya  nominalidan  (aktsiyada  ko’rsatilgan  summadan) 
yuqori  yoki  past  bo’lib,  bu  talab  va  taklifga  bog’liq.  Aktsiya  kursini  emitent  emas, 

---

257 
 
bozor belgilaydi. Aktsiya narxining birjada belgilanishi birja kotirovkasi deyiladi.