Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov q. X., Xolmominov sh. R

b) ishchi kuchlariga taklifni kamaytirish usuli.
Ishchi kuchlariga b o ig an taklifni kamaytirish, shuningdek, ularni 
mehnat bozoriga oqib kelishini qisartirish va boshqa joyga ketishni rag‘batlantirish 
hamda ish vaqti va mavjud ish joylarini ijtimoiy ishlab chiqarishda band 
bo‘lganlar o ‘rtasida qayta taqsimlash orqali samarali tashkil etish mumkin. 
Respublikamizda «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi* asosida um um taiim
dasturlarini kengaytirish va o'qish m uddatini uzaytirish bilan kasbiy 
tayyoigarlikni yaxshilash, o‘quv yurtlarida kunduzgi taiim oladigan talaba 
o'rinlarini ko‘paytirish hamda sirtqi o'quvdagi talaba o'rinlarini qisqartirish,
47

---

ishlab chiqarishdan ajralagan holdao‘qiyotganlargastipendiyalami oshirish, 
ayolarga bola parvarish uchun toianadigan nafaqalar va beriladigan ta’lim 
muddatini ko‘paytirish. Mehnat stajini hisoblashda ularga imtiyoz berish; 
pensionerlar, nogironlar hamda ulam i parvarishlaydigan shaxslarning 
pensiyalarmi oshirish — mehnat bozorida ishchi kuchlarini oqib kelishini 
kamaytirish chora-tadbirlari hisoblanadi.
Ish bilan bandlar orasida ish vaqti va ish joylari ishchi kuchlariga 
b o ig a n taklifni kam aytirish m aqsadlarida qayta taqsim lanadi. Aholi 
bandligining xususiy va vaqtinchalik shakllariga o‘tishlarini rag'batlantirishga 
ulargaham ish bilan to ia band qilingan shaxslarga m oijallangan ijtimoiy 
ta ’minotning turlarini, ta ’tillar va ijtimoiy kafolatlarning m iqdorlarini 
o'rnatish, kafolatlargan eng kam miqdordagi ish haqi bilan ta’minlash, 
har yili beriladigan ta ’tillami o‘z vaqtida berish, ish kuni va ish hafiasi 
davomiyligini qisqartirish orqali erishish mumkin.
Mamlakatimizning ishchi kuchi yetishmaydigan mintaqalari (Jizzax, 
Sirdaryo viloyatlari va Qoraqalpog‘iston Respublikasi)da ishchi kuchlariga 
talabni kamaytirish hamda ular taklifini ko'paytirish mehnat bozorini tartibga 
solishning maqsadga muvofiq usullaridir.
Ushbu usullaming mohiyati quyidagilardan iborat: