Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

Mehnat birligining bozor bahosi 
—ish haqining miqdori (stavkasi) bo‘lib, 
u shartnomada belgilab qo‘yiladi va muayyan vaqt birligi ichida bajariladigan
146

---

va ma’lum darajadagi kasb-malaka xususiyatlariga ega bo‘Igan mehnatga 
to‘lanadigan haq miqdorini belgilab beradi.
Mehnat bozori 
— mehnatga qobiliyatli aholining ish bilan band bo‘lgan 
va band bo'lmagan qatlamlari va ish beruvchilar o‘rtasidagi munosabatlarni 
hamda ularning shaxsiy manfaatlarini hisobga oluvchi kontraktlar (mehnat 
kelishuviari) asosida “mehnatga qobiliyatlarini” xarid qilish - sotishni amalga 
oshiruvchi, shuningdek, ishchi kuchiga talab va taklif o‘rtasidagi nisbatlarni 
bevosita tartibga soluvchi, bozor iqtisodiyotining murakkab, ko‘p aspektli, 
o‘suvchi va ochiq ijtimoiy-iqtisodiy tizimchasidir.
Mehnat 
—insonning biron-bir maqsadga muvofiq ijtimoiy foydali 
faoliyatidir.
Mehnat kooperatsiyasi 
— m ehnat faoliyati jarayonidagi alohida 
ixtisoslashtirilgan ijrochilar o‘rtasidagi aloqalaming o ‘rnatilishi va mehnat 
faoliyatining tashkil etilishidagi eng muhim elementlardan biridir.
Mehnat reduksiyasi 
— bu murakkab mehnatni oddiy mehnatga aylantirish 
demakdir.
Mehnat resurslari 
— o‘zining aqliy va jismoniy mehnati bilan ijtimoiy 
ishlab chiqarishda ishtirok etadigan mehnatga qobiliyatli kishilar to'plamidir.
Mehnat taqsimoti 
— bu har xil mehnat turlarining bir-biridan ajratilishini, 
pirovardida ishlab chiqarishda ishtirok etuvchi turli guruh kishilarining xilma- 
xil mehnat faoliyatlari bilan band boMishidir.
Mehnat unumdoriigi 
— xodimlar m ehnat faoliyatining iqtisodiy 
samaradorligi ko‘rsatkichidir. U ishlab chiqarilgan mahsulot yoki ko‘rsatilgan 
xizmatlar miqdorining mehnat xarajatlariga nisbatan, ya’ni mehnat xarajatlari 
birligi hisobiga ishlab chiqarilgan mahsulot bilan belgilanadi.