Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

Ta’mirlash-qurilish funksiyasi. 
Uning vazifasigabinolar, inshootlami ishchi 
holatida saqlash, ulami joriy va ba’zi hollarcla esa o‘itacha ta’mirlashni amalga 
oshirish, avariyalar va tabiiy ofatlar oqibatlarini tugatish, mayda yordamchi 
inshootlami qurish, yo‘Ilar va kirish yo laklarini ta’miriashdir.
9. 
Xo‘jalik-maishiy funksiya 
— ishlab chiqarish va maishiy binolarda tozalik va 
tartibni saqlashga xizmat qiladi, ishlovchilami ichimlik suv, maxsus ovqat (sut, 
koloriyali nonushta, shaibatlar) bilan, shuningdek, ishlab chiqarishdagi maishiy 
xizmatning barcha turlari bilan ta’minlaydi.
IQ Ombor funksiyasi. 
Agar korxonada yuklar oqimi katta, murakkab va 
keng tarmoqli ombor xo‘jaligi mayjud bolsa, transport ftinksiyasidan ajralib 
chiqadi.
Qisqacha xulosalar
Mehnatni tashkil etishning zarurligi obyektiv ravishda mayjud bo'lgan va 
doimiy ravishda rivojlanib boruvchi kategoriyalar: mehnat taqsimoti va 
kooperatsiyasi bilan bog'liqdir. Mehnat taqsimotining chegaralari muhim 
ahamiyatga ega bo‘lfl>, ulaming buzilishi, odatda, mehnat unumdorligining, 
mahsulot tannarxi va shu kabilaming o'zgarishiga olib keladi.
Mehnat taqsimoti va kooperalsiyasining har qanday shakllarida xodim samarali 
ishlashining zarur shaiti ish o'rinlarini tashkil etish va ulaiga xizmat ko‘rastishdan 
iborat. Shuni hisobga olish zarurki, kishilaming hech qanday birgalikdagi
27

---

mehnatini ulaming qo‘yilgan maqsadga erishish yolidagi mehnat amallari va 
sa’y-harakatlarini biriashtirmasdan turib amalga oshirish mumkin emas.
Nazorat va muhokama uchun savollar
1. Mehnat faoliyati nima?
2. Mehnat faoliyatini tashkil etishning asoslari nimalardan iboart?
3. Jamiyatda mehnat taqsimotining qanday turlari mavjud?
4. Korxonadagi mehnat taqsimotining asosiy ko‘rinishlarini sanab o ‘ting 
va qisqacha tavsiflab bering.
5. Korxonada mehnat kooperatsiyasini takomillashtirishning asosiy 
yo‘na!ishlarini bayon qiling.
6. Mehnat kooperatsiyasi turlarini aytib bering.
7. Mehnat taqsimotining optimal chegaralari qanday va nima sababdan 
ulami aniqlash zarur?
8.
Ish o'm ini tashkil etishga qanday talablar 
q o ‘yi!adi?
9. Ish o ‘mini rejalashtirish deganda nimani tushunasiz?
10. Ishlab chiqarishda xizmat ko‘rsatishning qanday funksivalari mavjud?