Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

Intervyularni turkumlash. 
Texnikasi va shakli bo‘yicha intervyular turli shaklga 
ega (standartga keltirilgan) va shaklga ega bo‘lmagan (nostandart) intervyularga 
ajratiladi. Shaklga ega intervyularda savollaming tuzilishi, tartibi, mumkin bo‘lgan 
javoblaming ro‘yxati, soni yozuv shakli oldindan belgilab qo‘yiladi.
Nostandart intervyuda esa, suhbat umumiy mavzuda yuritiladi, savollar va 
javoblar oldindan aniqlab qo‘yilmaydi va yozuv standartlashtirilmaydi. Bu 
intervyuning tabiiy vaziyatdagi eng qulay va samarali turi hisoblanib, gipotezalar 
ishlab chiqish va anketa tuzish uchun obyekt xususida bilimlarni kengaytirish
136
i

---

zarur bo‘lgan, ya’ni sotsiologik tadqiqotlarning o‘rganish (razvedka) bosqichida 
juda muhim ahamiyat kasb etadi.
Materiallarni qayta ishlash va tahlilning qiyinligi, intervyuerning kasb 
mahorati va uning subyektiv tasawuriga bog‘liqligi, ya’ni muammoning 
mohiyatini ixtiyoriy ravishda talqin qilish mumkinligi nostandart intervyuning 
kamchiliklaridan sanaladi.
Intervyularni o‘tkazilish tartibi bo'yicha turkumlash. 
Shaxsiy intervyu -
biron-bir muammoni o'rganishning eng keng tarqalgan usulidir. U intervyuni 
maxsus o‘rgatilgan intervyuerlar tomonidan ko‘chada, ishxonada, uylarda 
yoki odam gavjum joylarda o‘tkazilishini ko‘zda tutadi. Ushbu usul “yuzma- 
yuz” deb ataladi va intervyuer bilan respondentning bevosita aloqasiga asoslanadi.
Guruhli intervyu 
birvarakayiga uncha ko‘p bo‘lmagan kishilar - guruh, 
oila, brigada bilan so‘rov o‘tkazishni ko‘zda tutadi. Odatda, bunda umumiy 
mavzularda munozara yuritiladi. Guruhli intervyu uchun guruh tanlanadi (10 
kishigacha), ular bilan ma’lum bir mavzuda muhokama o‘tkaziladi, suhbatning 
borishini maxsus tayyorlangan intervyuer - modator belgilaydi.