Toshkent davlat agrar untversiteti

2.5-rasm. Yong‘inning vujudga kelish ehtimolini 
hisoblashda voqea daraxtidan foydalanish.
R(D) =  ( I   Q 6 h ) ( b Q 6 h x)  n  10-6
Bu yerda:  / va b -  uyning uzunligi  va  eni,  m; 
hx -  uyning  balandligi,  m;
n -  yil mobaynida 1 mg2 yerdagi yashin urishlar soni (shu geografik 
joyda)
Quyidagi qiymatlar uchun £  q 6m; hxq 6.2 m ;n q 3 hisob-kitobni 
o‘tkazamiz.
R(D)  +   (6+37,2)  (6+37,2)  3  10  -®=  0,0056
2 2

---

Yong‘inning  vujudga  kelish  ehtimoli  hisob-kitobini  quyidagi 
formula  orqali  o‘tkazamiz:
Rn=l-[( 1-0,0001)  (1-0,000001)  (1-0,00001)  (1-0,  0056)]  =  1-
0,9943=0,0057=5,7  10*3  bir  yilda
Xavfning  son jihatdan  baholash  ko‘rsatkichlaridan  tashqari  bu 
maqsadlar uchun ishlatiladigan  yana bir qancha boshqa ko‘rsatkichlar 
ham bor. Shunday qilib, ishlab chiqarishdagi jarohatni baholash uchun 
tez-tez  takrorlanish  va  jarohatning  og‘irlik  koeffitsiyentlari  K  va 
Ko,  shuningdek  u m um iy  ja ro h a tla n ish   (ishga  layoqatsizlik) 
koeffitsiyenti K  ishlatiladi.
J 
um
Ulardan birinchisi quyidagicha aniqlanadi:
K = T   1000/R, 
(2.13)
Bu  yerda:  T  -   m a ’lum  vaqt  oralig‘ida  sodir  bolgan  jarohatlar 
soni;
R -  shu vaqt oraligidagi  ishchilar soni;
Kt  -   ma’lum  vaqt  oralig‘id a   1000  kishiga  to‘g‘ri  keladigan 
jarohatlar sonini  belgilaydi  (oy,  kvartal,  yil).
Jarohatlaming o g ‘irlik koeffitsiyenti  -  Ko  quyidagicha topiladi:
KLo=D/T, 
(2.14)
Bu  yerda:  D  -   ham m a  bax tsiz  hodisalar  bo‘yicha  umumiy 
yo‘qotilgan  ishchi kunlar soni.
Ko  -   bir  baxtsiz  hodisaga  to ‘g ‘ri  keladigan  ishga  layoqatsiz 
kunlaming  o‘rtacha  davomiyligini  belgilaydi.
Umumiy  jarohatlanish  koeffitsiyenti  Kum,  1000  kishiga  to‘g‘ri 
keladigan ishga  layoqatsiz kunlar sonini  belgilaydi:
K  =  Kf  • K  , 
(2.15)
um 
t 
o 5 
v 
'
Favqulodda holatda xavflilikni ta’sir qilish oqibatlarini baholash 
formulalari  bor.  Shxinday  q ilib ,  avariya  natijasida  yuz  bergan 
pcrtlashlardan keltirilgan  vayrona  darajasi  quyidagi formula  orqali 
topiladi:

---

Bu  yerda: D -  sanoat obyektining shikastlanish darajasi;
Svay-  obyektning vayronaga uchragan  maydoni;
Sum -  obyektning umumiy maydoni;
Nvay-vayronaga uchragan obyekt elementlarining soni;
Num -  obyekt elementlarining umumiy soni.
«D » miqdori  to‘g‘risidagi  ma’lumot  2.1-jadvalda  keltirilgan.
2.1-jadval