227
билан туташтириладиган айлана пазларининг деворлари ѐрилади ва
уваланади.
Шестернянинг тишлари қалинлиги бўйича
бир томонлама ейилганда
уларнинг ДТ-75 тракторида 0,25-0,35 мм, кўпи билан эса 0,70-1,0 мм; К-700
тракторида мос равишда 0,4-0,5 мм ва 1,3-1,5 мм ейилишига йўл қўйилади.
Агар иш вақтида жуфт шестерняларнинг тишлари узунлиги бўйича тўлиқ
тишлашмаган бўлса, бундай шестернялардан кейинчалик яна фойдаланиш
учун тишларида ҳосил бўлган нотекисликни чарх тош билан текислаш зарур.
Тишлар бир томонлама йўл қўйилгандан ортиқ ейилган бўлса, симметрик
шестернялар ағдариб қўйилиши ѐки
тракторнинг бир томонидан олиб,
иккинчи томонига ўрнатилиши мумкин. Баъзи шестерняларни ейилмаган
томони билан қайта ишлатиш учун уларнинг гупчагининг бир қисми қирқиб
ташланади, худди шундай қалинликдаги халқа эса гупчакнинг тескари
томонига пайвандланади. Агар алмашлаб қўшиладиган шестернялар ағдариб
қўйиладиган бўлса, уларнинг нормал
ишлашини таъминлаш учун
тишларнинг чеккаларини электрокимѐвий ишлов бериб юмалоқлаш зарур.
Шестерня тишларининг ейилган ѐки сиртларини тиклашнинг энг мақбул
усули кукундан ясалган лентани флюс қатлами остида автоматик
суюқлантириб қоплашдан иборат.
Шестерняларнинг тишлари қўшиладиган томонидаги чеккасидан ейилган
бўлса, ҳамма тишлар узунлиги бир хил бўлгунча чеккалар жилвирланади.
Тишларнинг узунлиги бўйича 8-10% қисқаришига йўл қўйилади.
Тишларнинг чеккалари шундан ортиқ ейилганда улар флюс қатлами
остида
автоматик эритиб қоплаш усулида нормал узунликка етказиб тикланади.
Кетма-кет жойлашмаган кўпи билан учта тиш узунлигининг 1/3 қисмигача
синган ва иш сиртининг цементитланган қатлами кўпи билан 10% гача дарз
кетган, уваланган бўлса, бундай шестернядан фойдаланиш мумкин.
Тракторлардаги
шестерняларнинг
қўшиш
вилкаси
билан
туташтириладиган айлана пазалари деворларининг 1,0-1,2 мм тирқиш ҳосил
бўлгунга қадар ейилишига йўл қўйилади. Шестерняларни фақат
ихтисослаштирилган таъмирлаш корхоналаридагина тиклаш мумкин, чунки
бу ишлар мураккаб ускуналарни ва технологик жараѐнни
синчиклаб ишлаб
чиқишни талаб қилади.
Куч узатманинг валларида қўйидаги нуқсонлар учрайди: шлицаларнинг ѐн
сиртлари ейилган, юмаланиш подшипниклари ўтказиладиган сиртлар
ейилган, эгилишлар, буралишлар ва бошқалар. Базавий деталларнинг асосий
нуқсонлари: корпуснинг дарз кетиши, синиши ва тешилиши, подшипниклар
ўрнатиладиган жойларнинг, тешиклар
резбасининг шикастланиши ва
ейилиши мумкин. Рамаларнинг асосий нуқсонларига бўйлама балкалар,
кронштейнлар ва тешиклар оралиғидаги дарзлар, деталларнинг эгилиши,
парчин михларнинг бўшаши, болтли бирикмаларда
тешикларнинг ейилиши
киради.
Камерасиз шиналар анча ишончли бўлиб – унга бирданига бирқанча
миқлар санчилган ҳолда ҳам камерали сингари ҳавони тез чиқариб
юбормайди.
228
Лекин ҳавони аста-секин чиқариб юборишдек афзаллигига қарамасдан
барибир уни қўлда таъмирлашга тўғри келади. Металлокорд қатламига
кирган сув уни жадал тарзда занглайди ва уни емирилишига олиб келади.
Бу каби нуқсонни демонтаж қилинмасдан ҳам таъмирлаш мумкин.
Қуйида АҚШ фирмаларида шиналарни таъмирлаш технологияси
келтирилган. Усул анча оддий ва қулайдир. Энг асосийси – тезкорлиги барча
ишлар учун атиги 10 минут керак бўлади халос. Аслида жгут ѐрдамида
диаметри 3мм гача бўлган тешикларгина ямалиши мумкин. ТЕСН жгути
ажойиб хусусиятларга эга.
3-расмда камерасиз шиналарни ТЕСН жгут
билан таъмирлашга керак
бўладиган анжом турлари кўрсатилган. 4 – расмда эса камерасиз шиналарни
тиклаш босқичлари тақдим этилган.
Do'stlaringiz bilan baham: