Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

4 – rasm. KLP-650 tasmali ko’chma konveyer 
1-harakatlantiruvchi baraban, 2-konveyer ramasi, 3-voronka, 4-tasma, 5-aylanib o’tuvchi 
baraban, 6-ko’targich, 7-arava, 8-boshqarish shkafi. 
PLA tasmali ta’minlagich
-transport kuzovlaridan g’aram yoki omborga 
tushirilgan paxtani qabul qilish va ortish uchun mo’ljallangan. Soatiga 24 tonnagacha 
paxtani tashib ta’minlab beradi. 

---

5 – rasm. XPP (PLA) rusumli paxtani tushirish va ortish ko’chma mashinasi 
1-rolьgant, 2-elevator, 3-tasma, 4-bort 
XPP paxtani tushirish va ortish mashinasi -
transport kuzovlaridan paxtani 
qabul qilish va uni TLX-18, KLP-650 rusumidagi konveyerlarning voronkasiga uzatish 
uchun mo’ljallangan. XPP mashinasi PLA ta’minlagichning modifikatsiyalashgan shakli 
bo’lib, uning asosida tayyorlangan, shunga o’xshagan ishchi organlariga va tezlik 
ishlashiga ega. 
PLA ta’minlagichning farqi shundaki, uning yon tomoniga butun uzunasi bo’ylab 
rolьgang sharnir usuli bilan osib qo’yilgan, bu esa ta’minlagichning kengligini 
ko’paytirish, paxtaning osilib qolish ehtimolini kamaytirish va paxtani transport 
kuzovlaridan tushirishda qo’l mehnati xarajatlarini kamaytirish imkonini beradi. Soatiga 
32 tonnagacha paxtani tashib yetkazib beradi. 
LV rusumli surilma narvon 
- bu ko’chma narvon paxta zavodlari va tayyorlov 
punktlaridagi paxta g’aramlariga xizmat ko’rsatish, shuningdek, odamlarni 13 metrgacha 
balandlikka (g’aram ustiga) ko’tarish uchun mo’ljallangan. 
Narvon yig’ma holda zavod yoki tayyorlov punkti hududida avtomashina yoki 
traktor yordamida shatakka olinadi. Ikki-uch kishi g’ildiratib sudrashi ham mumkin. 
Paxta uchun operativ mexanizatsiyalashgan ombor 
- bu ombor paxta tozalash 
sanoati korxonalarida paxtani omborga qabul qilish ishlarini mexanizatsiyalash uchun 
mo’ljallangan. Yong’inga qarshi masofalarni (50 m) hisobga olgan holda u asosiy ishlab 
chiqarishga bevosita yaqinroq joylashtiriladi. Paxtani qo’l mehnati sarflamay qabul qilish, 
uni qisqa vaqt saqlanishi va keyin 
RP
turidagi mashinalar yordamida ishlab chiqarishga 
uzatilishini ta’minlaydi. Ishlab chiqarishini tayyorlash vazifalarini bajarib, paxta zavodi 
texnologik jarayonining boshlang’ich bo’g’ini hisoblanadi.
Operativ mexanizatsiyalashgan ombor o’z ichiga qurilish konstruktsiyasini va 
turg’un mexanizatsiya vositalarini oladi. qurilish konstruktsiyasiga bo’lgan texnologik 
talablarning asosiysi-paxtani yuklash va keyin ombordan olib, ishlab chiqarishga uzatish 
qulayligidadir. 
Ombor yig’ma temir beton konstruktsiyasi ko’rinishida 18x54 m o’lchamida 
bajarilgan. Omborning balandligi 8,5 metr. Paxtani transport kuzovidan qabul qiluvchi 
qurilmaga tushirish pandusda amalga oshiriladi. Pandus va qabul qiluvchi tasma 
balandligidagi farq 2,0-2,5 m. Noqulay ob-havoda paxtani qabul qiluvchi qurilma ayvonda 
montaj qilinadi. 

---

Ombor ichida paxtani taqsimlash otqich tomonidan uning gorizontal tekislikda 
burilishi hisobiga amalga oshiriladi. Otqichning burilish burchagi 120
0
gacha, paxta 
oqimini tashlash uzoqligi lahzalik unumdorlikka qarab 18 m gacha. 
Paxtani g’aramdan buzib olib chiqish omborning yon devorlarida joylashgan eshik 
o’rinlari orqali ham amalga oshiriladi. Operativ omborning turg’un mexanizatsiya 
vositalari kompleksi 
PTM
turidagi qabul qilish-uzatish qurilmasi, olib ketish konveyeri, 
taqsimlagich yeng, otqichlari bo’lgan nishabli transportyorlarni o’z ichiga oladi. 
Paxta g’aramini buzish va avtotransport kuzovlariga ortish-g’aram yoki 
omborlarga joylangan paxtani avtomobil yoki traktor tirkagichlariga ortish operatsiyalarini 
mexanizatsiyalash uchun