Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

 
 
34-rasm
GOLLANDIYa AVR VARIANT 220 B 
35-rasm
 . ROSSIYa HASSIA KLS – 4 
 
 

---

305 
20- jadval
 
Gektardan olinadigan yalpi hamda sof hosilni hisoblash. 
 
Ekin 
 
Ekish 
sxemas
i, sm 
 
 
1 tup 
o‘simlikning 
oziqlanish 
maydoni, m
2 
 
 
1 ga dagi 
o‘simlikla
r soni, 
ming 
dona 
 
 
 
1 dona 
urug‘lik 
vazni, g 
 
 
 
1 ga ga 
ekilgan 
urug‘lik 
miqdori, kg 
 
 
 
Bir 
o‘simlikdan 
olingan hosil, 
g 
 
 
 
Hosil, t/ga 
 
 
Yalpi 
Sof 
Kartoshka 
70
20 
0,4 
71428 
50 
3571,4 
570 
40,71 
37,14 
Kartoshka 
70
25 
0,175 
57142 
? 
3428,5 
620 
35,43 
? 
Kartoshka 
70
30 
0,21 
47620 
70 
3333,4 
730 
? 
31,43 
Kartoshka 
70
35 
0,245 
40816 
70 
? 
690 
28,2 
25,34 
Kartoshka 
70
40 
0,28 
35714 
80 
2857,1 
? 
26,43 
23,61 
 
 

---

~ 306 ~ 
15-Amaliy mashg‘ulot 
 
Tamatdosh sabzavotlar navlarining morfologik tuzilishi bilan tanishish
 
Topshiriqdan maqsad
. O‘quvchilarga tomatdosh sabzavotlarning morfo-logik 
tuzilishi va navlarining o‘zaro farqini hamda xususiyatlarini o‘rgatish. 
Uslubiy ko‘rsatma
. Tomatdosh sabzavotlarga pomidor, qalampir va baqlajon 
kiradi. 
Pomidor Lycopersicum
avlodiga kiradi. Bu avlod 3 ta: peruan, tukli va oddiy 
turga bo‘linadi. Ekiladigan navlari oddiy - 
L. esculentum Mill
turiga kiradi. Bu oddiy 
tur ham uchta kenja: yovvoyi (smorodinasimon va boshqalar), yarim madaniy 
(noksimon, olxo‘risimon kabi) va madaniy (oddiy, tik o‘sadigan, yirik bargli kabi) 
turlarga bo‘linadi. Pomidorning yovvoyi kenja turi ekin sifatida dehqonchilikda 
ekilmaydi. 
Ildiz sistemasi
ni hoyatda sershoh bo‘lib, tuproqning chuqur qatlamlariga taraladi. 
Yosh o‘simliklarda o‘q ildiz yaqqol ajralib turadi, lekin keyinchalik yosh ildizlar 
ham tez o‘sib, unga etib oladi. Pomidorni urug‘dan ekib o‘stirilganda ildiz sistemasi 
tuproqning ancha chuqur qavatiga (150 sm gacha) kirib boradi va atrofga 
tarmoqlanib o‘sadi. Ko‘chat orqali o‘stirilganda ildizlari birmuncha yuzaroq o‘sadi 
va tuproqning 20-50 
sm
li yuza qavatiga taraladi. Shu tufayli ular urug‘dan ekilgan 
pomidorlarga qaraganda namlikni va tuproqni unumdor bo‘lishini talab qiladi.
Yosh pomidor o‘simligining 
poyasi
o‘tpoya, mo‘rt, yoshiga qarab dag‘allashib, 
pishiqlashib boradi, bezli tukchalar bilan qoplangan. Poyasi yotib o‘sadigan odiy va 
tik o‘sadigan bo‘ladi. 
Barglari
ketma-ket joylashgan, yirik, cheti qirqilgan toq 
patsimon shaklda. Poya va barglarining sirti tuklar bilan qoplangan bo‘lib, o‘tikir 
hidli. 
Topguli
ya’ni, gajagi shingil deyiladi. 
Guli
ikki jinsli, oddiy va murakkab. 
Mevasi
ikki-uch yoki ko‘p xonali, sersuv, rezavor. 
Urug‘i
yumaloq-yassi shaklda, 
sarg‘ish-kulrang tusda, sirti qalin tuklar bilan qoplangan. Urug‘i unuvchanligini 4-6 
yilgacha saqlaydi. 
Pomidor
navlari tupi, barglari, to‘pguli va mevasi bilan bir-biridan farq qiladi: 
Tupini xil
:
oddiy indeterminant, oddiy determinant, tik holda o‘sadigan 
indeterminant, tik holda o‘sadigan determinant;