Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali fitopatologiya fanidan

 
9-Laboratoriya: TOK KASALLIKLARI 
Ish rejasi: 
1.
Oidium yoki un shudring – 
Uncinula necator, Oidium tuckeri
. 
2.
Antraknoz – 
Gloesporium ampelophagum.
3.
Serkosporoz – 
Cercospora vitis
4.
Qora chirish –
 Phoma uvicola
5.
Kul rang chirish – 
Botrytis cinerea
6.
Oq chirish – 
Conyotherium diplodiella
7.
Soxta un shudring – 
Plasmopara viticola
8.
Bakteriyali rak – 
Pseudomonas tumefaciens
Zaruriy jihozlar
: O‘simliklarni zararlangan a’zolaridan tayyorlangan gerbariylar, rangli 
jadvallar, mikroskop, lupa, preparal igna, buyum va qoplag‘ich oynalar. 
OIDIUM YOKI UN SHUDRING - 
Uncinula necator, Oidium tuckeri.
 
OIDIUM YOKI UN SHUDRING kasalligini qo‘zg‘atuvchi zamburug’‘ 
Uncinula necator, 
Oidium tuckeri. 
Un shudring bilan tokning hamma er ustki a’zolari: asosan barglari, shO’ningdek 
Yosh yog‘ochlanmagan novdalari va mevasi kasallanadi. Kasallikning dastlabki belgilari barglarda 
va Yosh novdalarda paydo bo‘ladi. Odatda barglarda kichikroq yolg‘iz dog’‘lar hosil bo‘lib, bir-biri 
bilan qo‘shilib ketadi va barg plastinkasini qoplab oladi. Barg yo’zasida oq g‘ubor shakllanadi. 
Kuchli zararlangan barglar bujmayib, qurib qoladi. Vaqt o‘tishi bilan g‘ubor bargning har ikkala 
tomonini qoplaydi. ~ubor dastlab oq
unsimon bo‘lib, vaqt o‘tishi bilan kulrang tusga kiradi. Xuddi 
barg yo’zasiga kul sepilganga o‘xshaydi. SHO’ning uchun ham ayrim xududlarda yashovchi xalq 
oidiumni «kul» kasalligi deb ataydi. 

---

Yoppasiga kasallanish Yozning ikkinchi yarmida, ko’zatiladi. Novdalar oq kulrang g‘ubor 
bilan qoplanadi. Bu g‘ubor olib tashlansa, O’ning o‘rnida qo‘ng‘ir dog’‘ qoladi. Mevalardagi g‘ubor 
sezilarsiz, lekin ularda kasallikning ikkinchi alomati yorilish paydo bo‘ladi. YOriqlar ba’zan 
chuqurlashib, meva urug‘i ochilib qoladi. Meva saprofit zamburug’‘lar ta’sirida chiriy boshlaydi. 
Zamburug’‘ kuzda hamma kasallangan a’zolarda qora nuqtachaga o‘xshash mevatana kleystotetsiy 
xosil qiladi. U kurtak ichida mitseliy holida va kleystotetsiy holida o‘simlik qoldiqlarida qishlab 
chiqadi. 
TOPSHIRIQ. 
1. Barg, novda va mevalardagi kasallik belgilarini o‘rganing. Barg yo’zasidagi 
oq kulrang g‘ubor va mayda qora nuqtacha kleystotetsiylarni lupa yordamida ko‘ring. 
2. Preparat barglardagi oq g‘ubordan tayyorlanadi. Kichik ob’ekt ostida shoxlanmagan 
konidiya bandlari, bochkasimon birin-ketin xo‘jayra rangsiz joylashgan konidiyalar ko‘rinadi. 
3. 
Unsinula necator 
zamburug’‘ning xaltachasimon qopchiqli kleystotetsiylarini o‘rganish. 
Ular to‘q dumaloq mevatanachalar mikroskopning kichik ob’ektida juda yaxshi ko‘rinadi. Bu meva 
tanachalar bir nechtadan 9-10 tagacha jingalak o‘simtali. O‘simtalarning asosi to‘qroq uchi rangsiz 
qoplog‘ich oyna yordamida biroz bosilganda kleystotetsiy yorilib, undan dumaloq ozroq cho‘ziqroq 
qisqa oyoqchali 4-9 ta xaltachalar chiqadi. Har bir xaltachada odatda 6 ba’zan 4-7 ta spora 
joylashgan bo‘ladi.